En je zult maar met lede ogen moeten aanzien dat de kassa al maandenlang niet rinkelt terwijl premier Rutte wél de deuren opent voor kapsalons, muziekscholen en sportclubs.

Lockdowns stimuleren de creativiteit van ondernemers. Je kon er dus op wachten dat het Concertgebouw het bordje ”Kapsalon” op de deur zou timmeren en zogenaamde klanten zou uitnodigen die zich onder het genot van klassieke muziek kunnen laten knippen.

Zo opende het Techniekmuseum in Hengelo woensdagmorgen de deuren voor een dansworkshop en een Amsterdams theater knipte klanten op het podium tijdens een voorstelling. Ze maken van de nood een deugd, maar nemen intussen wel een loopje met de regels. Het water staat deze instellingen aan de lippen, dus het is wel te begrijpen dat burgemeesters een oogje toeknijpen zolang het bij een ludieke actie blijft.

Echter, cultureel centrum De Balie maakt het bonter. Dit theater richtte begin deze week het Levensbeschouwelijke Genootschap de Gemeenschap der Rede op waar podiumkunstenaars kunnen optreden in „de eredienst van democratie en rechtsstaat, van rede en troost”, waarbij het publiek gratis toegang krijgt. Het genootschap vindt onderdak in De Balie, maar bezoekers moeten wel eerst toetreden tot de Gemeenschap der Rede. Vrijdagavond is de eerste ‘eredienst’ onder de titel ”Comedy Night”.

Kan dat zomaar, komedie spelen onder de vlag van een kerkgenootschap? Dat is maar zeer de vraag. Het verhangen van een naambordje of de inschrijving bij de Kamer van Koophandel maakt een groep mensen nog niet tot een kerk die de vrijheid heeft om religieuze bijeenkomsten te beleggen. Artistiek directeur Yoeri Albrecht van De Balie begrijpt dat niet en vraagt zich af waarom je wél op de Veluwe samen mag komen om een boek van 2000 jaar oud te bespreken –„overigens een fantastisch boek”– maar niet in Amsterdam om daar een boek van een maand geleden te bespreken.

Zo’n uitspraak verraadt een wijdverbreide maar kwalijke gelijkheidsgedachte, gevoed door gebrek aan historisch besef. Nog afgezien van wat juristen hierover zeggen: kerken zijn geen verenigingen en godsdienst is meer dan een cultuurverschijnsel. Daarom moeten kerken zichzelf niet willen vergelijken met essentiële winkels. De Bijbel is niet zomaar een interessant boek, want de dienst van God is van een andere orde. De eredienst is de plaats waar God alle mensen oproept tot bekering en in de Bijbel openbaart Hij Zijn heil voor zondaren in Zijn Zoon Jezus Christus.

Zoals kerken niet moeten sjoemelen met zangavonden als verkapte erediensten, moeten theaters als De Balie geen ‘kerkje spelen’. En als burgemeester Halsema daar inderdaad een stokje voor steekt, staat het teleurgestelde bezoekers van De Balie vrij om zondag een échte eredienst te bezoeken op de Veluwe, in de Randstad of gewoon in Amsterdam.