GCO (Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek) kan mogelijk niet voor overtredingen van de Milieuwet worden vervolgd, omdat het bedrijf als Europees onderzoeksinstituut onder de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) valt en niet onder de Nederlandse rechtsmacht. PvdA-kamerlid Samsom wil het kabinet hierover dinsdag aan de tand voelen. De SP wil zelfs een spoeddebat.

In september vorig jaar werden op het terrein bij Petten milieuovertredingen geconstateerd. De bedrijven NRG, ECN en Mallinckrodt kregen een dagvaarding en werden door de gemeente Zijpe gemaand orde op zaken te stellen. Volgens wethouder B. Blonk heeft dat tot bevredigende resultaten geleid.

De overtredingen bestonden uit de aanwezigheid van gasflessen die niet verzekerd stonden, los afval in containers en „iets licht radioactiefs” dat in een laatje lag. Ook stonden spullen niet in brandwerende ruimtes, maar in schuren. Toch was er volgens Blonk „nimmer een gevaar voor de omgeving of de kernreactor.”

De strafvervolging voor NRG, ECN en Mallinckrodt loopt nog, maar de dagvaarding voor GCO is opgeschort. Volgens het openbaar ministerie in Alkmaar wordt nog onderzocht of het bedrijf volgens Nederlandse wetgeving kan worden vervolgd. Samsom vindt dat justitie GCO alsnog moet vervolgen.

Buitenlandse Zaken laat in een reactie weten dat minister Bot nooit het OM heeft gezegd wat het wel of niet moet doen. Wel heeft de minister het OM erop gewezen dat geschillen tussen Euratom en het gastland moeten worden voorgelegd aan het Europees Hof van Justitie.

Volgens Samsom heeft Buitenlandse Zaken GCO in een brief beloofd dat het bedrijf niet zou worden vervolgd. Daarmee maakte Bot vervolging voor het OM onmogelijk, stelt Samsom. Volgens de Volkskrant van zaterdag troffen milieu-inspecteurs „Oost-Europese toestanden” aan rond de reactor, maar mochten ze hiertegen niet optreden.