„Dit is mijn land”, glimlacht een trotse Saudi als hij ziet dat de bezoekers van zijn paviljoen onder de indruk zijn. En het moet gezegd, daar is ook wel reden toe. Met vernuftige lichtshows staat de bezoeker van het Saudische huis het ene moment in de woestijn, en het volgende met kamelen in een wadi.

Het land heeft, met veel andere landen, kosten noch moeiten gespaard om op de wereldtentoonstelling in Dubai goed voor de dag te komen. Die tentoonstelling heet officieel Expo 2020, omdat ze eigenlijk vorig jaar al van start moest gaan. Corona gooide roet in het eten en uiteindelijk opende de 35e wereldtentoonstelling pas afgelopen oktober de deuren en is de Expo ook de eerste maanden van 2022 nog geopend.

Taliban

Er is deze keer bijna geen land dat verstek laat gaan op de universele wereldtentoonstelling. Natuurlijk is Nederland erbij, met een weinig opvallend paviljoen in fabrieksstijl waar duurzaamheid centraal staat. Maar ook landen die minder voor de hand liggen, geven acte de présence. Zo is zelfs het door de Taliban bestuurde Afghanistan aanwezig, met een opvallend mooie tentoonstelling van Afghaanse artefacten– te danken aan een Afghaan die in de jaren zeventig zijn land ontvluchtte en zich maandenlang heeft ingezet om zijn land vertegenwoordigd te krijgen op de wereldtentoonstelling.

Ook Iran, Libië, Syrië en Jemen hebben hun (soms fors bemeten) plek bemachtigd op het immense terrein van de tentoonstelling. Sowieso zijn islamitische landen en organisaties nadrukkelijk aanwezig op deze eerste Arabische wereldtentoonstelling. Maar niet alleen zij. Zelfs Vaticaanstad heeft z’n eigen paviljoen.

Een van de zeer weinige landen zonder paviljoen, zo niet de enige, is Noord-Korea. Daarmee is deze versie van de wereldtentoonstelling de meest inclusieve ooit. De Emiraten hebben daar dan ook hun uiterste best voor gedaan. In het geval van Syrië bijvoorbeeld heeft de Golfstaat alle kosten voor het paviljoen uit eigen zak betaald.

De inclusie blijkt ook uit het feit dat zowel Israël als de Palestijnse gebieden hun eigen paviljoen hebben– niet eens ver van elkaar. De twee liggen op een loopafstand van vijf minuten maar tonen toch twee verschillende werelden. De verschillen vallen al direct op in de vorm. Het paviljoen van Israël is klein en van het begin tot het eind open. Er is een podium waar een band optreedt; verder staat er een standje waar mensen op de orthodox-joodse manier kunnen bidden. Dat is het wel zo ongeveer.

Geboortekerk

Het paviljoen van de “staat Palestina”, zoals het heet, is reusachtig. Het biedt een uitgebreide rondleiding langs het beste dat het land te bieden heeft. Olijfbomen, zeep, de Palestijnse keuken: het is er niet alleen te zien, maar ook te ruiken. De bezoeker kan virtueel zelfs rondkijken in de Geboortekerk in Bethlehem en in de Rotskoepel op de Tempelberg. Waarbij het voor de Palestijnen geen vraag is bij welk land de Tempelberg hoort. “Palestine” valt samen of zou samen moeten vallen met het historische Palestina, dus inclusief Israël, zo toont een kaartje op een scherm.

Maar daarover wordt weinig gediscussieerd hier in Dubai. Niet in het Palestina-paviljoen, maar evenmin in dat van Israël. „Tot nu toe hebben we geen enkel incident gehad”, zegt een medewerker met een keppeltje op. „Mensen die hier komen, hebben vaak het beste met ons voor.”

Nieuwe wereld

Zo toont Expo 2020 in Dubai wat de vorig jaar gesloten Abrahamakkoorden tussen Israël en de Verenigde Arabische Emiraten in de praktijk betekenen. De Palestijnse kwestie is niet opeens van de radar verdwenen; er is daarentegen met Israël een nieuwe wereld bijgekomen. In de werkelijkheid van alledag mogen die twee elkaar dan vaak uitsluiten, in de realiteit van Expo 2020 in de Emiraten bestaan die werelden gewoon naast elkaar.