Het federale hooggerechtshof heeft zich vrijdag gebogen over de vraag of Washington voor het hele land een vaccinatieplicht kan opleggen. Half september kondigde president Biden aan dat iedereen in overheidsdienst een prik moet halen.

Die verplichting geldt ook voor medewerkers van bedrijven die met of voor de overheid werken en voor personeelsleden van ondernemingen met meer dan 100 werknemers. De Amerikanen kregen toen 75 dagen de tijd om zich te laten inenten. Sinds 1 januari kunnen mensen zonder prik in principe niet meer aan de slag bij de genoemde bedrijven of instellingen.

Mensen die zich om wat voor reden dan ook niet willen laten vaccineren, moeten wekelijks voor eigen rekening een officiële test halen en de uitslag aan hun werkgever tonen. Verder zijn zij verplicht een mondkapje te dragen. Deze uitzondering geldt overigens niet voor de 17 miljoen werkers in de gezondheidszorg. Zij dienen zich zonder uitzondering in te laten inenten. Bedrijven die zich niet houden aan deze regels kunnen boetes krijgen die kunnen oplopen tot 14.000 dollar (zo’n 12.400 euro) per persoon.

Bezwaar

Biden wil met deze maatregel de vaccinatiegraad fors opkrikken. De verplichting betreft ongeveer 84 miljoen Amerikanen. Een deel daarvan heeft inmiddels een prik gehaald. Maar de regering denkt dat met de maatregel nog eens 22 miljoen werknemers over de streep worden getrokken. Het Witte Huis verwacht dat daarmee zo’n 250.000 ziekenhuisopnames voorkomen kunnen worden.

Tegen de maatregel, die Biden al in september aankondigde, leeft bij grote groepen Amerikanen bezwaar. De redenen daarvoor lopen uiteen. Een beperkt deel van de tegenstanders verzet zich om godsdienstige redenen. Veel kerkelijke leiders, ook zij die Bijbelgetrouw willen zijn, roepen mensen juist op zich te laten vaccineren.

Groter is de groep die geen prik wil hebben uit zorg voor de gevolgen van vaccinatie op langere termijn. Onder hen zijn veel aanhangers van de theorie dat inenten een middel is om greep op de bevolking te krijgen.

In veruit de meeste gevallen komt het verzet tegen de maatregelen voort uit wantrouwen jegens de federale overheid, waar de Democraten het nu voor het zeggen hebben. Conservatieve Amerikanen vinden dat de landelijke overheid geen vaccinatieplicht mag opleggen. Dat is volgens hen een recht dat de regeringen van de individuele staten is voorbehouden. Daarnaast vrezen grote bedrijven dat hun personeel overstapt naar kleinere ondernemingen waar de inentingsplicht niet geldt.

Inmiddels zijn er diverse processen tegen de verplichte vaccinatie gevoerd. Begin december zette een federale rechter uit Georgia er een streep door voor werknemers van bedrijven die zaken doen met de overheid. Deze uitspraak gold volgens rechter Stan Baker, ooit benoemd door oud-president Donald Trump, voor heel Amerika omdat er anders verwarring zou kunnen ontstaan.

Volgens de rechter is Biden zijn boekje te buiten gegaan. Hij had het Congres moeten betrekken bij zijn besluit vaccinatieverplichtingen in de private sector op te leggen.

Algemeen belang

De uitspraak van de rechter in Georgia was de derde overwinning op rij voor staten die geleid worden door Republikeinen. Eerder veegde een rechter ook al de aangekondigde verplichte vaccinaties voor zorgpersoneel en voor bedrijven met meer dan honderd werknemers van tafel. Voor personeel van de federale en voor militairen bleef de verplichte inenting overeind.

In hoger beroep stond de rechter de verplichte vaccinatie alsnog toe. Het algemeen belang weegt zwaarder dan eventuele schade voor het bedrijfsleven, aldus de rechter in dit vonnis. Vaccinatie is naar het oordeel van deze rechter „een belangrijk middel in het beperken van de overdracht van een dodelijk virus dat meer dan 800.000 mensen in de Verenigde Staten heeft gedood.”

De tegenstanders stapten daarop naar het Amerikaanse hooggerechtshof in een laatste poging de verplichting tegen te houden. De vraag waar de opperrechters zich over moeten buigen is: mag de federale arbeidsinspectie zo’n maatregel opleggen aan het bedrijfsleven.

De regering-Biden heeft toen direct gevraagd of het hooggerechtshof met spoed een uitspraak wil doen. Verwacht wordt dat de opperrechters er voor kiezen het Congres te laten beslissen over zulke ingrijpende zaken. Dat kan betekenen dat Biden zijn vaccinatieregels toch zal moeten intrekken of aanpassen.