Het gesprek tussen beide bewindslieden diende ter voorbereiding van de topontmoeting tussen de Chinese premier Wen Jiabao en premier Balkenende in zijn functie als voorzitter van de Europese Unie, volgende week woensdag in Den Haag.

Volgens de woordvoerder van de bewindsman heeft Bot zijn Chinese collega duidelijk gemaakt dat de Unie geen harde koppeling legt tussen het schrappen van het wapenembargo en de mensenrechtensituatie in China. Wel zouden positieve ontwikkelingen op het gebied van de mensenrechten behulpzaam kunnen zijn bij een besluit van de Unie.

Maar belangrijker op dit moment is de discussie binnen de Unie zelf, aldus de woordvoerder. De lidstaten moeten het eerst onderling eens worden over een aanscherping van de gedragscode voor het exporteren van wapens en zogeheten ”dual use”-goederen. Pas dan kan er gepraat worden over opheffing van het embargo.

De Europese Unie stelde een embargo in tegen China wegens het bloedig neerslaan door Peking van de studentenopstand op het plein van de Hemelse Vrede in 1989. Het heikele onderwerp komt aan bod tijdens het bezoek van de Duitse bondskanselier Schröder aan China van maandag en dinsdag en op de EU-China-top in Den Haag.

Volgens het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken is er „geen reden om het wapenembargo in verband te brengen met mensenrechten. Dat is een overblijfsel uit de Koude Oorlog”, stelt Peking.

Het land ervaart de plaatsing op de zwarte lijst als een blamage. China wordt daarmee op één lijn geplaatst met schurkenstaten. Het embargo is dan ook niet bevorderlijk voor de ontwikkeling van de betrekkingen, aldus Peking.

Duitsland is warm voorstander van het opheffen van het verbod op de levering van wapentuig aan China. Nederland, en met name de Tweede Kamer, heeft nog grote reserves, maar zal een eventuele opheffing van het embargo niet dwarsbomen.