De avond van de eerste woensdag van het nieuwe jaar staat me in het geheugen gegrift. Ook al zit ik thuis, duizenden kilometers van Washington, toch volg ik de chaotische gebeurtenissen in de Amerikaanse hoofdstad met ingehouden adem. Een aanval op het huis van de democratie in het land dat wereldwijd bekendstaat als de hoeder van de democratie. Dat is historisch.

Maar er is meer. Nog maar goed een jaar eerder liep ik samen met mijn vrouw en onze jongste zoon door de gangen van het Capitool. Nu golft daar een uitzinnige menigte naar binnen. In de Rotunda, de zaal waar in voorgaande jaren overleden presidenten opgebaard hebben gestaan en het publiek in stilte afscheid van hen nam, staan die avond bestormers en bewakers lijnrecht tegenover elkaar. „Waar eindigt dit?” vraag ik me hardop af.

De zender CNN meldt dat de Congresleden die bijeen zijn om de verkiezingsuitslag vast te stellen, allen in veiligheid zijn. Later blijkt dat dit slechts ternauwernood is gelukt. Met name vicepresident Mike Pence, die de vergadering leidde, zou pas na lang aandringen de Senaatszaal hebben willen verlaten. Democratie wijkt niet voor protest en geweld, is zijn mening. Achteraf gezien had hij geen minuut langer moeten blijven zitten. Want dan hadden de bestormers hem te grazen genomen. Een dag later verscheen een foto van een galg die buiten al voor hem klaarstond.

Mijn verbijstering over de bestorming van het Capitool mengt zich met zorg om Pence. Voor hem heb ik groot respect. In de achterliggende jaren diende hij president Trump. Maar ingewijden in Washington vertelden dat Pence vanaf het begin probeerde Trump bij te sturen, zodat oude maatschappelijke waarden werden hersteld. Van politieke spelletjes moet hij niet veel hebben. „Pence is het voorbeeld van een onkreukbaar politicus”, zei een taxichauffeur in New York me vier jaar geleden.

In de weken tussen de verkiezingen van november en het vaststellen van de uitslag waarvoor het Congres op 6 januari bijeen was, hield Pence zich tamelijk afzijdig van de acties van Trump en zijn medewerkers om de verkiezingsuitslag ter discussie te stellen. Ook al had hij twijfels. Hij ging op 6 januari echter naar de zitting van het Congres om de vergadering te leiden en bezweek niet voor de druk van Trump om de uitslag terzijde te schuiven. Maanden later gaf hij antwoord op de vraag waarom hij dat niet deed. Hij herinnerde eraan een eed te hebben gezworen om de grondwet te verdedigen. Dat telt, ook al kost hem dit de sympathie van zijn baas Trump. Daarbij citeerde hij Psalm 15:4: „Heeft hij gezworen tot zijn schade, evenwel verandert hij niet.” Mijn respect!