Steunkousen aantrekken, nierdrains schoonhouden, katheterzakken verwisselen: mantelzorgers nemen al diverse medische taken op zich. En dat wordt alleen maar noodzakelijker, nu de personeelstekorten in de thuiszorg oplopen door de coronapandemie. Daarom heeft Maastricht UMC+, in samenwerking met Coöperatie VGZ en thuiszorgorganisatie Envida, een speciale scholing opgezet voor mantelzorgers.

Lisette Ars, programmamanager bij Envida, is blij met de nieuwe opleiding. De thuiszorgorganisatie in de regio Maastricht-Heuvelland ervaart mede door corona diverse knelpunten, geeft ze aan. „We hebben personele tekorten en een hoog ziekteverzuim. Wanneer in een team plots diverse coronagevallen zijn, heeft dat effect op de thuiszorg. Dan moeten we afschalen of de zorg op andere tijdstippen bieden.”

Cliënten moeten daardoor soms een aantal keren per dag wachten op een medewerker, voor een handeling die ze ook zelf uit kunnen voeren. Ars is daarom blij dat de opleiding mantelzorgers en patiënten medische handelingen aanleert. „Meer zelf leren te doen, vergroot hun eigenwaarde en zelfredzaamheid.”

Er was in het ziekenhuis, net als overigens in het Radboudumc in Nijmegen, al wat langer een zogenoemde mantelzorgeracademie, waar volgens een woordvoerder van de initiatiefnemers een handjevol trainingen werd gegeven. Dat wordt nu, ingegeven door de druk op de zorg door Covid-19, geïntensiveerd.

Antibiotica

De focus ligt bij de start van de opleiding op oogdruppelen. Ook sommige patiënten kunnen leren hoe ze dat zelf kunnen doen. Volgens de woordvoerder is oogdruppelen voor veel familieleden en huisgenoten helemaal niet zo eenvoudig als het voor velen lijkt. Het luistert nauw en mensen met glaucoom en die een staaroperatie hebben gehad, moeten dagelijks meerdere keren worden gedruppeld, waarvoor telkens weer de thuiszorg moet komen. Dat kost veel tijd.

De bedoeling is dat er behalve oogdruppelen veel meer aangeleerd gaat worden, vertelt Ars van Envida. Steunkousen aan en uittrekken, het injecteren van antistollingsmiddel, wond- en stomazorg. „Met een werkgroep zijn we aan het onderzoeken hoe mantelzorgers antibiotica kunnen toedienen via een infuus. We denken daarbij bijvoorbeeld aan ouders van wie een kind antibiotica krijgt.”

Belangrijkste criterium blijft of de mantelzorger of patiënt de zorg op een veilige en verantwoorde manier kan bieden. Speciale instructieverpleegkundigen vanuit het Maastricht UMC+ zien daarop toe. Ars: „Als het niet veilig en verantwoord kan gebeuren, neemt de thuiszorg het alsnog over.”

Aanvankelijk worden er zo’n tientallen ‘leerlingen’ in de week verwacht voor het oogdruppelen, maar het zouden er honderden kunnen worden voor de diverse handelingen.

De programmamanager is „ervan overtuigd” dat de mantelzorgopleiding de druk op de thuiszorg gaat verlichten. „Dat hebben we de afgelopen tijd al gezien, toen nog maar enkele patiënten en mantelzorgers werden getraind. Nu gaan we dit op veel grotere schaal toepassen.”