Coalitie gaat flink investeren
Informateurs Remkes en Koolmees hebben woensdagmiddag het coalitieakkoord aangeboden aan de Tweede Kamervoorzitter Bergkamp. Volg het laatste nieuws in dit liveblog.
Advertentie
Koning Willem-Alexander heeft woensdag informateurs Johan Remkes en Wouter Koolmees ontvangen. Zij informeerden de vorst op Paleis Huis ten Bosch over het coalitieakkoord dat aan voorzitter Vera Bergkamp van de Tweede Kamer is aangeboden.
Remkes en Koolmees spraken met Willem-Alexander over hun eindverslag, met als bijlage het akkoord van VVD, D66, CDA en ChristenUnie.
VVD, D66, CDA en ChristenUnie zijn van plan een „forse investering” te doen in veiligheid en justitie. „Van wijkagent en recherche tot rechtspraak, Openbaar Ministerie (OM), gevangeniswezen en reclassering”. Een gedetailleerde uitwerking van die investeringen is er voor zover bekend nog niet, maar er zou in totaal structureel een miljard euro per jaar extra voor uitgetrokken worden.
De nieuwe coalitie belooft meer aandacht te besteden aan de uitvoerbaarheid van beleid en de mogelijkheden van uitvoeringsorganisaties als het UWV en de Belastingdienst. Dat schrijven de vier partijen in het coalitieakkoord. Meer oog voor uitvoering is een belangrijk thema in de nieuwe politieke cultuur die de partijen zeggen na te streven.
Om bedrijven aan te sporen te verduurzamen wil het nieuwe kabinet de CO2-heffing verhogen. Het betekent dat bedrijven meer moeten betalen voor de CO2 die zij uitstoten. Het liefst in overleg met buurlanden wil de Nederlandse overheid een „oplopende bodemprijs” afspreken voor het handelen in uitstoot. Hoe hoog de bodemprijs moet worden, is niet duidelijk. De coalitie schat dat de maatregel kan zorgen voor een vermindering van 4 megaton CO2-uitstoot.
De nieuwe coalitie is van plan om structureel ruim 4,5 miljard euro per jaar minder uit te geven aan de zorg. Dat is volgens het nieuwe coalitieakkoord nodig om „met het oog op de lange termijn” de overheidsuitgaven niet te ver te laten stijgen. Gesproken wordt van „maatregelen om de sterk groeiende zorguitgaven af te vlakken”.
Het coalitieakkoord is weinig concreet over de bezuinigingen op de zorg. Waar het geld precies vandaan moet komen, is niet helemaal duidelijk. „Onze zorg is van hoog niveau en het stelsel staat niet ter discussie, maar verbeteringen in het stelsel zijn nodig”, zo is in het akkoord te lezen. Er komt meer aandacht voor preventie en „overbehandeling” moet beter voorkomen worden.
Het bindend studieadvies (bsa) op hogescholen en universiteiten wordt versoepeld. Studenten die binnen een jaar niet een benodigd aantal punten halen, mogen niet verder met de studie.
De nieuwe coalitie wil dat studenten hier twee jaar de tijd voor krijgen. Deze aanpassing komt het studentenwelzijn ten goede, denken de VVD, D66, CDA, en ChristenUnie. Het al dan niet halen van het bsa betekent voor veel studenten extra stress.
Als een student overduidelijk achterloopt, kan de instelling diegene nog steeds een bindend studieadvies geven. Dan moet de student stoppen met de studie.
Kopers op de huizenmarkt kunnen geen gebruik meer maken van de zogeheten ‘jubelton’, als het aan de nieuwe coalitie ligt. Deze belastingvrije schenking van maximaal 100.000 euro voor de aankoop van een huis zou de prijzen op de al oververhitte huizenmarkt nog verder opdrijven.
Voor starters met een studieschuld gaat het makkelijker worden om een huis te kopen. Bij de koop wordt gekeken naar de hoogte van de schuld op dat moment, in plaats van hoe hoog de schuld oorspronkelijk was.
Verder gaat de coalitie de huurprijzen in de middensector aan banden leggen met een zogeheten „huurprijsbescherming”. Ook wordt het puntenstelsel, waarmee de huurprijs wordt bepaald, vereenvoudigd en blijven vaste contracten de norm. In het vorige kabinet kwam juist meer ruimte voor tijdelijke huurcontracten.
Bij de presentatie van het nieuwe coalitieakkoord stelden de partijleiders van VVD, D66, CDA en ChristenUnie zich bescheiden op. We weten dat het vertrouwen in de overheid laag is, zei VVD-voorman en demissionair premier Mark Rutte. Hij benadrukte ook in samenwerking met de Kamer het vertrouwen in de overheid te willen herstellen.
„U hoort ook van mij geen woorden van trots of tevredenheid”, verklaarde Sigrid Kaag (D66). Het nieuwe kabinet zal volgens haar met „bescheidenheid en gepast realisme” aan de slag gaan. Met het akkoord wordt de „balans hersteld”, vindt CDA’er Wopke Hoekstra. „Welvaart en welzijn, vrijheid en verantwoordelijkheid, economie en klimaat gaan hand in hand.”
Volgens Gert-Jan Segers van de ChristenUnie heeft de politiek de afgelopen jaren „lang niet altijd geleverd waar mensen naar snakken en waar mensen recht op hebben”. Het nieuwe kabinet zal dat niet zomaar veranderen. De coalitie is „geen toverstaf” die de zaken zo weer op orde heeft. De vier partijen hebben de handen ineengeslagen „in het belang van dit prachtige land”, aldus Segers.
Ondanks de nederigheid van de partijleiders bij de presentatie van het akkoord, benadrukten ze stuk voor stuk ook hun ‘overwinningen’. Ze noemden elk juist die voorstellen die voor hun eigen partij belangrijk zijn.
Het minimumloon wordt in fases verhoogd met 7,5 procent en de uitkeringen - met uitzondering van de AOW - stijgen mee. De vier coalitiepartijen hebben besloten de koppeling te handhaven „om het bestaansminimum te verstevigen”, staat in het coalitieakkoord. Ouderen worden gecompenseerd door een hogere ouderenkorting.
De nieuwe coalitie komt met 1,25 miljard euro per jaar om achterstallig onderhoud aan bruggen, snelwegen of het spoor in te halen. De infrastructuur in Nederland is verouderd en veel wegen of bruggen zitten aan het einde van hun levensduur.
Het nieuwe kabinet wil dat rekeningrijden op termijn wordt ingevoerd. In het coalitieakkoord van VVD, D66, CDA en ChristenUnie staat dat het kabinet de uitstoot van CO2 omlaag wil brengen en dat rekeningrijden daaraan kan bijdragen. Het invoeren van rekeningrijden betekent niet automatisch dat alleen de vervuiler per 2030 gaat betalen.
Volgens het akkoord gaan zowel gebruikers van elektrische als fossiele auto’s meebetalen aan het weggebruik. In de huidige kabinetsperiode wordt de basis gelegd voor het nieuwe systeem waarbij het tarief voor de motorrijtuigenbelasting afhankelijk wordt van het jaarlijks verreden aantal kilometers.
De staatsschuld komt in 2025 boven de Europese norm uit van 60 procent van het bruto binnenlands product. Dat blijkt uit de financiële bijlage bij het coalitieakkoord van VVD, D66, CDA en ChristenUnie.
De coalitie wil flink investeren. Daardoor loopt de zogenoemde EMU-schuld stapsgewijs op in de komende regeerperiode tot 60,4 procent in 2025.
Het nieuwe kabinet krijgt twee nieuwe ministers. Er komt een minister voor Klimaat en Energie en een minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, staat in het coalitieakkoord dat woensdag is gepresenteerd.
Of er nog twee andere ministersposten bijkomen, zoals de coalitiepartijen zouden beogen, is nog niet bekend.
Wopke Hoekstra gaat het kabinet in. Dat zei de CDA-voorman woensdag na de presentatie van het nieuwe coalitieakkoord.
„Ik heb besloten dat ik leiding ga geven aan het CDA vanuit het kabinet”. Welke functie het wordt, zei de huidig demissionair minister van Financiën nog niet. „Dat stuk van de formatie is nog niet afgerond. Er is land in zicht, maar dat gesprek moeten we nog afronden.”
De nieuwe coalitie wil op termijn een suikerbelasting invoeren en juist de btw op gezonde producten als groente en fruit verlagen naar nul, staat in het coalitieakkoord. Op korte termijn worden suikerhoudende dranken duurder, evenals tabaksproducten.
De vier partijen willen verder „bindende afspraken met de industrie over gezondere voedingsmiddelen” maken.
De nieuwe coalitie wil de vergoeding van de kinderopvang in stappen verhogen tot 95 procent. „Ouders betalen alleen nog een kleine eigen bijdrage.”
Het gaat om de opvang voor werkende ouders, die niet meer in de vorm van toeslagen zal worden uitgekeerd, maar direct wordt betaald aan kinderopvanginstellingen. Op die manier worden ouders niet meer „geconfronteerd met hoge terugvorderingen”.
Het kabinet Rutte-IV zal geen nieuwe wetten gaan uitvaardigen die ertoe leiden dat onderzoekers puur voor onderzoeksdoeleinden embryo’s mogen kweken.
De coalitiepartijen gaan de loonkloof in het basis- en voortgezet onderwijs dichten. Leraren op de basisschool gaan dus flink meer verdienen. Ook streven ze naar een cao voor leraren en bestuurders in het zogeheten funderend onderwijs, schrijven ze in het coalitieakkoord.
VVD, D66, CDA en ChristenUnie willen bovendien de werkdruk op scholen verlagen. Ze maken geld vrij voor bijvoorbeeld kleinere klassen of meer docenten en begeleiders in een klas.
De komende jaren gaat jaarlijks een half miljard extra naar Ontwikkelingssamenwerking. Het geld is bedoeld om arme landen van coronavaccins te voorzien, te helpen met aanpassing aan de opwarming van de aarde en voor de opvang van vluchtelingen in de regio.
Het nieuwe kabinet wil 3 miljard euro per jaar extra uittrekken voor Defensie. Volgens het ministerie was er zeker 4 miljard extra nodig om de krijgsmacht verder op orde te krijgen de komende kabinetsperiode.
„Wij brengen de basis op orde” staat nu in het coalitieakkoord van VVD, D66, CDA en CU. Er wordt geïnvesteerd in personeel en materieel. Vooral de ICT-capaciteit en het inlichtingenwerk worden versterkt.
Het nieuwe kabinet belooft de komende tien jaar 35 miljard euro uit trekken voor klimaatmaatregelen. Dat geld komt via een zogenoemd klimaat- en transitiefonds beschikbaar. Het geld is onder andere bedoeld voor de aanleg van warmte-, waterstof- en elektriciteitsnetten. Daarnaast wordt het geld uitgegeven aan het verduurzamen van gebouwen en de mobiliteitssector. Het extra bedrag komt bovenop de al bestaande subsidieregelingen voor duurzame energie, de zogeheten SDE+±subsidie.
Het nieuwe kabinet wil het eigen risico in de zorg handhaven op 385 euro, maar wil het daarbij zo aanpassen dat mensen niet meer het hele eigen risico kwijt zijn na één dure behandeling.
In plaats daarvan komt er een „betaling per behandeling tot een maximum van 385 euro”. Dat staat in het coalitieakkoord dat woensdag openbaar is gemaakt.
De coalitiepartijen willen de door woningcorporaties gewraakte verhuurderheffing afschaffen. In plaats van deze belasting die de corporaties jaarlijks afdragen, moeten er bindende afspraken komen met de corporaties over de bouw van flexwoningen, betaalbare huurwoningen, renovatie en verduurzaming. De corporaties klaagden dat zij daar niet genoeg geld voor overhielden.
Ook wil de coalitie meer woningen gaan bouwen, 100.000 per jaar. De afgelopen jaren was het streefcijfer 75.000.
De vier partijen die andermaal met elkaar in een coalitie stappen, willen de lasten van huishoudens met 3 miljard euro verlichten. De kosten van het leven moeten vooral voor lage- en middeninkomens, werkenden en gezinnen omlaag, schrijven VVD, D66, CDA en ChristenUnie in hun coalitieakkoord.
De basisbeurs komt terug voor alle studenten, schrijven de coalitiepartijen in het coalitieakkoord. Ook komt er een „inkomensafhankelijke aanvullende beurs”. Hoe hoog deze zullen worden, is niet bekend.
Studenten die onder het leenstelsel moesten lenen, krijgen daarvoor compensatie. Zij krijgen korting op hun studieschuld of een „studievoucher”. De coalitie trekt daar in totaal 1 miljard euro extra voor uit.
Het coalitieakkoord bevat meer details dan van tevoren gehoopt, zegt informateur Johan Remkes. Het idee was om alleen aan te geven wat er moet gebeuren in de komende regeerperiode, om vervolgens het ’hoe’ in een los regeerprogramma vast te leggen. Zo’n regeerprogramma van de bewindspersonen komt er niet.
Op sommige onderwerpen, „zoals stikstof, klimaat, arbeidsmarkt en onderwijs” vraagt het voorgestelde beleid wel „om nadere invulling”, zegt Remkes.
Het volledige regeerakkoord kunt u hieronder lezen of hier downloaden.
Coalitieakkoord-2021-2025 by Lennart Nijenhuis on Scribd
Er moet „een stevige evaluatie” komen waarom de formatie dit jaar zo lang heeft geduurd. Informateur Johan Remkes vindt dat vooral de aanloop naar de formatieonderhandelingen deze keer „buitensporig lang” duurde. „Als het stof is neergedaald” moet dan ook worden onderzocht hoe dit zo kon gebeuren, zegt Remkes.
Informateur Johan Remkes vindt dat vooral de aanloop naar de formatieonderhandelingen deze keer „buitensporig lang” duurde. „Als het stof is neergedaald” moet dan ook worden onderzocht hoe dit zo kon gebeuren, zegt Remkes.
De coalitiepartijen hebben in het regeerakkoord geen afspraken gemaakt over voltooid leven en bedenktermijnen van abortus. Over deze medisch-ethische kwesties mogen Kamerleden een persoonlijke afweging maken.
Daarnaast wordt grondwetsartikel 23 over onderwijsvrijheid niet aangepast. „Onderscheid bij toelating vanwege de grondslag van de school mag niet tegelijk direct onderscheid inhouden op grond van ras, nationaliteit, seksuele geaardheid of burgerlijke staat.” Daarmee is er volgens de coalitiepartijen geen noodzaak om het grondwetsartikel aan te passen.
Advertentie
