Ouderen? Nee, liever: oudere mensen. Kerst? Nee, liever: feestdagen. Dames en heren? Nee, liever: collega’s of aanwezigen. Aziaten? Nee, liever: Japanners, Zuid-Koreanen, Chinezen. Burgers? Nee, liever: iedereen. Man of vrouw? Nee, liever: partner. Vader of moeder? Nee, liever: ouder. Maria of Johannes? Nee, liever: Malika en Julio.

Deze aanbevelingen voor inclusief taalgebruik staan in een handleiding voor interne en externe communicatie van de Europese Commissie. Dit dertig pagina’s tellende handboek is iets meer dan een maand geleden door Eurocommissaris Helena Dalli van Gelijkheid gepresenteerd. Het is echter eerder deze week dat de Commissie besluit de handleiding weer terug te trekken. „Er is bezorgdheid geuit over enkele voorbeelden”, liet Dalli via Twitter weten. „We onderzoeken deze zorgen met de bedoeling ze te verwerken in een bijgewerkte versie van de richtlijnen.”

Tradities

Een van de geuite zorgen gaat over het advies in de handleiding dat medewerkers „er niet vanuit moeten gaan dat iedereen christen is.” Daarom moet men liever niet spreken over Kerst, maar de neutrale term feestdagen gebruiken. „Niet iedereen viert de christelijke feestdagen en niet alle christenen vieren die op dezelfde data. Houd rekening met het feit dat mensen verschillende religieuze tradities en kalenders hebben”, zo valt in het teruggetrokken handboek te lezen.

De vertegenwoordiging van de rooms-katholieke bisschoppen in Brussel (Comece) stelde deze week dat de rooms-katholieke kerken in de Europese Unie van harte gelijkheid en de bestrijding van discriminatie steunen. Dit mag echter niet leiden tot „zelfcensuur.” De voorzitter van Comece, Jean-Claude Hollerich, verklaarde dat „het waardevolle uitgangspunt van inclusiviteit niet het tegenovergestelde effect van exclusiviteit mag veroorzaken.” De Europese bisschoppen zijn daarom blij dat de Commissie de handleiding niet langer officieel hanteert en aan verbeteringen werkt.

Voordat organisaties als Comece in Brussel zich kritisch over het plan uitlieten, was er in EU-lidstaat Italië al het een en ander te doen geweest over de adviezen. De Italiaanse dagkrant il Giornale bracht de kwestie onder de aandacht. Vervolgens pikten verschillende bekende politici het op, zoals voormalige vicepremier Matteo Salvini. Hij twitterde: „Maria, de moeder. Jozef, de vader. Lang leve Kerst. Hopelijk is nu niemand in Europa beledigd.”

De Italiaanse Europarlementariër Antonio Tajani –voormalig Eurocommissaris en voorzitter van het Europees Parlement– herhaalde op Twitter de woorden van Salvini. „Lang leve Kerst! Lang leve het Europa van het gezond verstand!”

Neutraal

De Commissie is niet de eerste Europese instelling die een handleiding over neutraal taalgebruik publiceert. Het Europees Parlement en de Europese Raad hebben al langer zo’n handboek. Het Parlement meldde desgevraagd in april aan het Reformatorisch Dagblad dat dit een „administratief hulpmiddel” met „eenvoudige taalkundige aanbevelingen is, nuttig voor het omgaan met gevoelige zaken.” Er is volgens het Parlement geen sprake van „voorschriften of verboden.”

Het verschil met de aanbevelingen van de Commissie is dat er in het nieuwste handboek veel meer specifieke voorbeelden worden gegeven. Zo is het advies om mensen van wie niet duidelijk is hoe zij zichzelf identificeren, niet mevr. of mr. te noemen, maar mx.