De drie lidstaten mogen asielzoekers in het vervolg zestien weken vasthouden in opvangcentra aan de grens met Belarus, stelt de commissie voor. Ze zouden ook langer de tijd krijgen om een asielaanvraag op te tekenen. Dat mag van de commissie voortaan vier weken duren, waar dat nu nog tien dagen is. In de tussentijd moeten asielzoekers in het opvangcentrum blijven. Ook mogen Polen, Litouwen en Letland „vereenvoudigde en snellere terugkeerprocedures” gebruiken. De „noodmaatregel” zou voor een halfjaar gelden, zegt het dagelijks bestuur van de EU.

De regeringen van alle EU-landen samen moeten nog instemmen met het voorstel, dat is ingegeven door pogingen van Belarus om uit wraak Irakezen, Syriërs en anderen binnen te halen en door te sluizen naar de EU. Op het plan komt onmiddellijk veel kritiek. Volgens hulporganisaties en Europarlementariërs vergoelijkt en legaliseert de commissie het terugsturen van mensen die asiel willen aanvragen, terwijl dat verboden is.

„We legaliseren pushbacks niet”, bezweert Eurocommissaris Ylva Johansson. „Grondrechten worden niet aangetast.”

De afgelopen weken strandden duizenden mensen uit met name het Midden-Oosten aan de buitengrens van de EU. De Belarussische president Loekasjenko spande hen voor zijn karretje, haalde hen binnen en stuurde hen de grens over om Europese strafmaatregelen te vergelden, stelt de commissie. Ze sprak tegelijkertijd haar zorg uit over Polen, dat de grenzen opzocht om de asielzoekers tegen te houden.

Sinds Brussel vliegmaatschappijen de wacht aanzegde en met nieuwe sancties tegen Minsk dreigde, arriveren veel minder asielzoekers aan de grens tussen Belarus en de EU en komen ook minder mensen de unie binnen. Nog maar half zoveel asielzoekers als in oktober reisden vorige maand via Belarus door naar Duitsland, meldt de Duitse politie.