„We willen graag gaan trouwen”, vertellen Peter (53) en Jacqueline (40) op een avond aan haar broer John en zijn vrouw Mariëtte. Het is dan vijf jaar geleden dat de twee een relatie krijgen. Ze hebben elkaar leren kennen in begeleid wonen BenThuis in Benthuizen, maar ontmoeten elkaar ook op de manege waar Jacqueline wekelijks rijdt. Peter komt regelmatig bij Jacqueline kijken. „Ik was daar elke donderdag”, vertelt hij in Schenkerij De Boomgaard in Benthuizen, kort na 24 september, hun trouwdag.

Peter vindt Jacqueline „wel een leuk meisje” en zij is ook van hem gecharmeerd. Van het een komt het ander: ze krijgen verkering. „We hebben elkaar gevraagd”, weet Peter nog.

Verkering is één, maar trouwen lijkt nog niet zo snel in het verschiet te liggen voor het stel. Jacqueline heeft het syndroom van Down, Peter een verstandelijke beperking. Dus als John en Mariëtte –ook aangeschoven in De Boomgaard– van de trouwplannen horen, zijn ze niet meteen enthousiast. „We dachten: leuk, maar niet haalbaar”, zegt Mariëtte. „Hoogstens een feestje met een ringetje en dan klaar.”

Maar de wens om in het huwelijksbootje te stappen, blijft. Als John en Mariëtte vragen waarom ze dan zo graag willen trouwen, zeggen Peter en Jacqueline: „Zodat we goed voor elkaar kunnen zorgen en elkaar kunnen helpen.” Dat zet John en Mariëtte aan het denken. Waarom zou het eigenlijk niet kunnen? Ze zoeken in die tijd contact met de ouders van Lize, een jongedame met down die ook getrouwd is. „Die hebben ons geholpen met veel dingen, ook praktisch”, zegt Mariëtte. „Ik had ook een gesprek met Lize zelf. Ze zei: Neem ons alsjeblieft serieus. Dat is blijven haken bij mij.”

Rechtszaal

Er volgen veel gesprekken, met onder meer de familieraad en begeleiders van BenThuis. Ook wordt er een psychologisch onderzoek gedaan, dat uit moet wijzen of Peter en Jacqueline gelijkwaardig zijn aan elkaar. „Het kan zijn dat de een zo veel sterker is dat hij of zij de ander overrulet, ook op seksueel gebied”, zegt Mariëtte. „Daar moesten we zorgvuldig mee omgaan.” Maar het onderzoek laat juist het tegendeel zien. „Ze zijn gelijkwaardig en vullen elkaar aan. Het is een mooi stel samen.” Het verlangen naar een echte bruiloft groeit.

Die komt er. Maar niet voordat alle belangrijke dingen geregeld zijn. Jacqueline gaat met Mariëtte op zoek naar een jurk. „Een mooie witte jurk”, zegt Jacqueline. Was het lastig kiezen? „Nee hoor, makkelijk.” De eerste die ze aantrekt, wordt het. Peter slaagt in Gouda voor een pak.

De aanloop naar de bruiloft brengt Jacqueline zelfs in de rechtszaal. Omdat ze onder curatele staat van haar broer kan ze niet trouwen. John schrijft een brief om toestemming te vragen van de rechter. „Dan volgt er echt een zitting”, blikt hij terug. „Er werd aan Jacqueline gevraagd waarom ze wil trouwen. Ik heb onderbouwd dat ze willen trouwen, maar wel begeleid blijven wonen. Ook het budget voor de bruiloft is via de rechtbank afgesproken.” De rechter geeft gelukkig toestemming. „Toen het klaar was, zei ik: Yes!” weet Jacqueline nog.

Op 24 september 2021 is hun grote dag. Jacqueline toont een draaiboek met allemaal pictogrammen. Kapper, ontbijt, ophalen door Peter. Of ze daar zenuwachtig voor was? „Nee hoor.” „Ik heb nog nooit zo’n relaxte bruid gezien”, lacht Mariëtte. ’s Middags wordt hun huwelijk kerkelijk bevestigd door ds. L. Wüllschleger, die in de voorbereidingen ook al gesprekken met het stel heeft gevoerd (zie ”Spiegel voor andere echtparen”). De hervormde predikant bespreekt bijvoorbeeld wat het huwelijk precies inhoudt en hoe God het in de schepping heeft bedoeld.

Peter en Jacqueline wonen, ondanks dat ze nu een getrouwd stel zijn, nog steeds op dezelfde woongroep. Doordeweeks slapen ze elk op hun eigen kamer, in het weekend zijn ze bij elkaar. „In het grote bed, waar we allebei in passen”, vertelt Jacqueline. Ook over het seksuele aspect hebben John en Mariëtte met hen gesproken, al in verkeringstijd. „Ze zochten elkaar weleens op, zoals dat gaat in een verkering”, zegt John. „Toen hebben wij gezegd dat dat nu nog niet hoort, maar dat je pas bij elkaar kunt slapen als je getrouwd bent. Toen hebben ze daar verder mee gewacht tot hun huwelijk.” Gesprekken over eventuele kinderen zijn niet aan de orde: bij Jacqueline zijn daar al op jongere leeftijd maatregelen voor genomen.

Melig

Het huwelijkse leven bevalt Peter en Jacqueline wel. „We hebben nog nooit ruzie gehad”, vertelt Jacqueline. In al die jaren verkering trouwens ook niet. Het is dan ook niet moeilijk om op te sommen wat ze in elkaar waarderen. „Jacqueline is lief en mooi”, zegt Peter. „Peter is ook lief en mooi”, vindt Jacqueline. „En stoer. Hij kan goed paardrijden.” Peter moet hard nadenken om iets te vinden wat hij minder leuk vindt aan zijn vrouw. „Ze is soms een beetje melig. Maar we blijven altijd rustig. Het gaat goed met ons.” Ze genieten –net als zo veel andere stelletjes– van samen wandelen, een eindje toeren met de auto of een spelletje doen.

Natuurlijk is het niet alleen maar een succesverhaal, zegt John. De familieraad van BenThuis zei niet meteen ja tegen het huwelijk. Mensen maken zich zorgen wat er met hun kinderen gebeurt nu er een getrouwd stel in BenThuis woont. John: „Andere bewoners hebben die gevoelens ook. Die moet je een plek geven.” Begeleiders houden daarom de dynamiek op de woongroep goed in de gaten (zie ”Weinig fricties met getrouwd stel op woongroep”).

John en Mariëtte zijn verwonderd over hoe het gelopen is. „Had je me tien jaar geleden gezegd dat Jacqueline nog eens ging trouwen, dan had ik dat niet geloofd”, zegt John. „Als ik nu zie hoe zelfstandig ze is en wat ze samen allemaal doen, dan is dat zo veel. Mooi om dat groeiproces mee te maken.”

„Als we hen zo samen zien, maakt ons dat stil”, vult Mariëtte aan. „We hebben veel geleerd van het proces richting het huwelijk. De predikant zei het ook: Hoe zij met elkaar omgaan, is een voorbeeld voor andere mensen. Onvoorwaardelijke liefde. We vragen ons het weleens af: wie is er nou eigenlijk beperkt?”

Corveetaak

De begeleiders zijn zich er vanaf het begin van bewust dat het huwelijk zijn weerslag zou kunnen hebben op de dynamiek binnen BenThuis. De bewoners worden lang van tevoren over de bruiloft ingelicht, er worden strikte afspraken gemaakt over samen zijn en samen slapen. „In eerste instantie waren er wat negatieve reacties van andere bewoners”, zegt Hoogendoorn. „Maar die verdwenen naarmate de bruiloft dichterbij kwam.” Volgens Evengroen is de sfeer op de groep nu gewoon goed. „Peter ligt goed in de groep, hij is een sociale gozer. Er is voor de bewoners niet zo veel veranderd.”

Kleine fricties worden snel opgelost. Zo was een bewoner volgens Hoogendoorn verontwaardigd dat Peter en Jacqueline een corveetaak altijd samen deden, terwijl hij het in zijn eentje moet doen. „Peter en Jacqueline gaven toen aan dat ze best twee taken willen doen.”

Hoewel ze zien dat het getrouwd zijn Jacqueline en Peter goed doet, zijn er ook punten van zorg. „Ze hangen erg aan elkaar”, ziet Evengroen. „Vorige week wilde ik Peter alleen spreken, maar dat was bijna onmogelijk. Jacqueline wil graag altijd in de buurt van haar man zijn. Ik hoop dat ze afzonderlijk ook weer dingen gaan doen.”

Hoogendoorn herkent dat. „Peter is heel beschermend richting Jacqueline. Hij wil haar in alles steunen. Ze heeft bijvoorbeeld moeite met het maken van zinnen. Als Peter erbij is, geeft hij snel antwoord voor haar. Dat is een aandachtspuntje. We willen graag dat ze zelf blijft praten. En dat ze blijft nadenken over wat zij wil en belangrijk vindt.”