Herdenkingswand onthuld voor Joden uit Kampen
Indringend staren Louis en Jozef Goudsmid vanaf een herdenkingswand de gang op de tweede verdieping van de Pieter Zandt Scholengemeenschap in Kampen binnen. De twee Joodse jongens zijn slechts 8 en 6 jaar geworden. In 1942 werden ze vergast in Auschwitz. „Ik identificeer me sterk met de jongens.”
Theo Mulder, initiatiefnemer van de wand, onthulde woensdag samen met burgemeester Sander de Rouwe van de gemeente Kampen de herdenkingswand ter nagedachtenis aan de jongens en hun familie. Het was die dag precies 79 jaar geleden dat de Duitsers Louis en Jozef uit hun huis haalden, om ze de dag erna te transporteren naar Westerbork. Mulder is docent geschiedenis en teamleider op de school. Met de wand wil hij de geschiedenis van de Holocaust levend houden. „Maar de Holocaust op zich is als verhaal te groot. Daarom is het belangrijk dat er verhalen zijn waarbij mensen zich wel iets voor kunnen stellen. Iedereen weet wat het is om onderdeel te zijn van een familie. Dit gezin heeft hier, in Kampen, gewoond en geleefd. Daar kunnen mensen zich mee identificeren. Ik hoop dat dit verhaal jongeren raakt.”
Zélf is Mulder onder de indruk van de foto en het verhaal van de jongens. Hij identificeert zich sterk met Louis en Jozef. „Mijn vader overleed op 36-jarige leeftijd, toen ik 8 was. Ook de vader van Louis en Jozef stierf al jong, in 1938. Louis was toen 4 en Jozef 2. Zij zijn er niet meer. Hun verhaal eindigde in 1942. Ik heb nu nog steeds mijn familie, terwijl die van hun ophield met bestaan. Dat raakt me.”
Familieleden
Op de wand, gemaakt door collega’s van Mulder, springen de jongens direct in het oog. Ze staan groot op de foto, met achter hen een trein, op weg naar Auschwitz. Links naast de jongens staat een rij met vijftien namen van familieleden die ook in de Tweede Wereldoorlog uit Kampen zijn weggevoerd. Nog verder naar links op de goudgele wand kunnen voorbijgangers acht QR-codes scannen. Wie dat doet, komt uit bij filmpjes waarin docenten van de Pieter Zandt vertellen over de familie Goudsmid in de Tweede Wereldoorlog.
Lieke van den Bosch (15) vindt het goed dat de herdenkingswand er is. „Het helpt mij om niet te vergeten wat er in de Holocaust is gebeurd”, zegt de havo 4-leerling. „Als ik naar de wand kijk, probeer ik me in te denken hoe het was om in 1942 Joods te zijn. Dat moet verschrikkelijk zijn geweest.”
Mulder vindt het belangrijk dat mensen met elkaar praten over de Holocaust. „De nazi’s wilden de Joden niet alleen vernietigen, maar ze hoopten ook dat er geen herinnering meer aan het volk zou overblijven. Dat we het niet meer over ze zouden hebben. Met dit initiatief doen we dat doel van de nazi’s teniet. De familie Goudsmid is wat hun naam betreft niet vernietigd.” Daarnaast hoopt Mulder dat mensen lessen trekken voor het leven anno 2021. „De Holocaust leert ons dat we waakzaam moeten zijn voor uitsluiting, discriminatie en racisme. Dus niet wegkijken, wat veel mensen destijds wel deden. Ik snap het wel, want het is een menselijke reactie. Maar wat er gebeurd is met de Joden in de Tweede Wereldoorlog doet een appel op ons.”
Gesprekken
De aanblik op de wand levert soms bijzondere gesprekken op, vertelt Mulder. „Een collega sprak tijdens de onthulling met zijn klas over de vergelijking tussen ongevaccineerden en Joden in de Tweede Wereldoorlog. Ik hoop dat we met deze wand tegenwicht bieden aan zulk soort stuitende opvattingen.”