Het nieuws kwam woensdag via De Telegraaf naar buiten, die zich baseert op bronnen rond de formatie. Ruim 20 procent van de grond in de polderprovincie is eigendom van het Rijk. Dat komt neer op 31.000 hectare, rekende de krant voor. Dat komt overeen met 45.000 voetbalvelden. Een enorme oppervlakte dus, die –zo lijkt de suggestie– klaar ligt om uit te delen: aan boeren die elders te dicht bij kwetsbare natuur zijn gevestigd en aan projectontwikkelaars.

Jaap Lodders zou erom lachen als het onderwerp niet zo serieus is. „Het Rijksvastgoedbedrijf zou een soort grondbank zijn. Dat is een absurd idee. Die 31.000 hectare is voor het grootste deel verpacht aan boerenfamilies. Die hebben de grond al tientallen jaren in gebruik, in de Noordoostpolder soms al meer dan zeventig jaar. Pachters hebben rechten die in de wet zijn vastgelegd. Hun grond kun je niet zomaar afnemen.”

Lodders is voorzitter van de afdeling Zuidelijk Flevoland van boerenorganisatie LTO Noord. De meeste landbouwgrond in de polders –hij schat 80 procent– is verkocht en eigendom van de boeren. Pachtbedrijven komen mondjesmaat vrij, bijvoorbeeld als de betrokken pachter op leeftijd is en geen opvolger heeft. Vroeger gaf het Rijksvastgoedbedrijf, dat de grond van het Rijk beheert, zo’n boerderij opnieuw uit aan een nieuwe pachter of bood die te koop aan. Dat is niet meer aan de orde, weet Lodders. „Het beleid is nu dat de grond op tijdelijke basis aan de hoogstbiedende wordt verpacht.”

Kapers

Dit betekent ook dat zulke grond een andere bestemming zou kunnen krijgen. Maar er zijn veel kapers op de kust. Als voormalig VVD-gedeputeerde van Flevoland en oud-wethouder van Almere weet Lodders van de vele claims op boerengrond.

„Bovenop de bestaande uitbreidingsplannen van de steden Almere en Lelystad heeft Flevoland de verplichting op zich genomen om 100.000 woningen extra te bouwen. Die grond moet in ieder geval deels aan de landbouw worden onttrokken. In de buurt van Lelystad Airport moeten boeren verdwijnen omdat Lelystad daar een nieuw bedrijventerrein wil aanleggen. In Zeewolde komt een enorm datacenter voor een techreus, daar is 200 hectare voor nodig. Ook voor natuurontwikkeling, bijvoorbeeld als compensatie voor stadsuitbreiding, wordt grond aan de landbouw onttrokken.”

Al die claims leggen volgens de LTO-bestuurder „een enorme druk” op de grondmarkt in Flevoland. En dan zijn er ook nog boeren uit andere provincies, die wel willen verkassen naar de polders. „De prijs van landbouwgrond is hier enorm opgedreven. Boeren die willen uitbreiden en een stuk grond van een stoppende collega zouden willen kopen, zijn daar de dupe van. Het is ook fnuikend voor de bedrijfsopvolging. Jonge boeren die het bedrijf van hun ouders willen overnemen, kunnen dat niet meer opbrengen, ook al gebeurt dat meestal tegen een bedrag die lager is dan de vrije marktwaarde.”

Markerwaard

Heeft Flevoland de formerende partijen dan niets te bieden? Lodders denkt van wel. Toen hij het nieuws woensdag vernam, twitterde hij: „Het wordt wel druk in Flevoland. Meer agrarische bedrijven, meer woningen, meer natuur en datacenters. Wordt het geen tijd dat alsnog de Markerwaard wordt aangelegd?”

Het Markermeer (tussen Flevoland en Noord-Holland) inpolderen, is dat voor LTO inderdaad een serieuze optie? Lodders: „LTO is daar altijd voorstander van gebleven. Flevoland is ooit bedoeld om extra land te winnen. Bij de aanleg van de Noordoostpolder in de jaren veertig van de vorige eeuw was dat voor de voedselvoorziening. Later moesten de polders Oostelijk en Zuidelijk Flevoland ruimtelijke problemen elders in het land oplossen. Als je die lijn doortrekt, is de aanleg van de Markerwaard een prachtige kans.”