Het leger in Soedan, een van de grootste landen in Afrika, arresteerde begin deze week premier Abdullah Hamduk en riep de noodtoestand uit. Maandag werden burgerpolitici en activisten die een belangrijke rol speelden in de overgangsregering opgepakt.

Vele duizenden mensen zijn de straat opgegaan om tegen de staatsgreep te betogen. Zeker acht actievoerders zijn omgekomen bij botsingen met veiligheidstroepen en er zijn zo’n 170 gewonden gevallen. De protesten duren voort, maar internet en telefoonverkeer werken niet of nauwelijks.

Hamduk, die enige tijd na zijn arrestatie onder begeleiding naar huis mocht gaan, was de burgerlijke leider van de coalitie van burgers en militairen die het land sinds 2019 samen zou moeten leiden naar vrije verkiezingen en een democratie met gekozen burgers aan de leiding. Omar al-Bashir, die Soedan dertig jaar lang met harde hand regeerde, werd na massaprotesten in 2019 afgezet.

Legerleider al-Burhan vindt dat Soedan op een burgeroorlog af dreigde te stevenen en dat hij daarom genoodzaakt was iets te ondernemen. Hij zei eerder dat hij geen staatsgreep heeft gepleegd, maar zich enkel inspant om het land op de weg naar een democratische overgang te houden.

De VN-Veiligheidsraad roept de militaire machthebbers in Soedan op de door burgers geleide overgangsregering terug te laten keren en alle gevangenen onmiddellijk vrij te laten. De Europese Unie, de Verenigde Staten en andere landen hebben verklaard dat zij Hamduk en zijn regeringsleden blijven beschouwen als de rechtmatige leiders van Soedan.

Zaterdag worden in heel het land demonstraties verwacht tegen de staatsgreep. VN-chef António Guterres roept de militairen op de protesten toe te staan en terughoudend te zijn met geweld. „Mensen moeten de kans krijgen om te demonstreren”, zei Guterres in de marge van een G20-top in Rome. „De Soedanese veiligheidstroepen moeten de mensenrechten respecteren”, zei de Amerikaanse minister Antony Blinken (Buitenlandse Zaken) op Twitter. „Elke vorm van geweld tegen vreedzame demonstranten is onacceptabel.”