Ondanks hevig verzet van landen als Polen en Hongarije werden de rechtsstaatvoorwaarden voor Europees geld sinds 1 januari van kracht. Een land waar bijvoorbeeld rechters niet onafhankelijk hun werk kunnen doen en EU-geld daardoor verkeerd dreigt terecht te komen, riskeert voortaan EU-subsidies te verliezen. Dat geldt ook voor de vele miljarden uit het coronaherstelfonds waarop bijvoorbeeld Polen aanspraak maakt.

De EU-leiders spraken wel af dat het Europees Hof van Justitie zich eerst over de nieuwe rechtsstaattoets zou moeten uitspreken. Maar de commissie hoeft zich daar niets van aan te trekken en moet dat ook niet doen, vindt het parlement. Nu Polen zijn conflict met Brussel over de rechtsstaat op de spits drijft, klinkt de roep om ingrijpen alleen maar luider. Het dagelijks bestuur van de EU moet zijn plicht doen en de Europese regels handhaven, stelt het parlement.

De voorbereidingen om de commissie voor het Europees Hof van Justitie te stappen zijn nu in gang gezet, laat parlementsvoorzitter David Sassoli weten. Vooral de sociaaldemocraten, de liberalen en de groenen in het parlement zouden de zaak door willen zetten. De christendemocraten, die de grootste fractie vormen, gunnen de commissie nog wat tijd.

Als de commissie alsnog in actie komt, trekt het parlement de zaak in, verzekert Sassoli. Het kan vele maanden duren voor het hof zich uitspreekt, en het buigt zich inmiddels al over het protest van Polen en Hongarije.