Dr. Michael Kruger stelde in een opinieartikel (RD 5-10) dat mannen zich moeten onderwerpen „aan degenen die gezag over ons hebben.” Dit, naar het lijkt, om de angel weg te halen uit Paulus’ woorden: „Gij vrouwen, weest uw eigen mannen onderdanig, gelijk aan den Heere” (Efeze 5:22).

Het is een hachelijke zaak om het oneens te durven zijn met de directeur van Reformed Theological Seminary in Charlotte, North Carolina, die ook nog hoogleraar Nieuwe Testament is. Maar volgens mij is de opdracht tot onderdanigheid bij Paulus niet verbonden aan wie gezag over ons hebben. Ik wil niet ingaan op allerlei Bijbelse noties over het huwelijk, maar alleen op de het gedeelte van Efeze 5 waar Kruger naar verwijst. Het is opvallend dat hij wel Efeze 5:22 noemt maar niet het voorgaande vers, dat volgens mij allesbepalend is voor het begrijpen van wat Paulus zegt tegen mannen, vrouwen, ouders, kinderen, werkgevers en werknemers die elkaars broeders en zusters zijn.

Wederkerig

Paulus eindigt een gedeelte met algemene opdrachten aan alle gelovigen in de kerk in Efeze met de woorden: „Elkaar onderdanig zijnde in de vreze Gods” (Efeze 5:21). Dat is Gods woord voor alle gelovigen. Wederkerige onderdanigheid. Vervolgens werkt Paulus dat uit in wat hij zegt over het huwelijk, over ouders en kinderen, en over werkgevers en hun slaven.

Paulus’ woorden in Efeze 5:21 zijn als het ware het kopje boven wat hij nu gaat zeggen, en wat hij gaat zeggen moet in dat licht worden gezien. Meteen nadat Paulus schreef dat alle gelovigen onderdanig aan elkaar moeten zijn, zegt hij dat vrouwen onderdanig moeten zijn aan hun man. Als dat een exclusieve opdracht aan vrouwen zou zijn, haalt Paulus wat hij net daarvoor zei, op een vreemde manier onderuit. Hij had immers gezegd dat alle gelovigen aan elk ander onderdanig moeten zijn?

Ik denk dat Paulus, na zijn inleidende opmerking over wederkerige onderdanigheid, ook best had kunnen zeggen: „Mannen, weest uw vrouwen onderdanig” en „vrouwen, heb uw eigen man lief.”

Alle gelovigen moeten, in navolging van Christus, elkaar onderdanig zijn en elkaar liefhebben. Dat is wat Christus ons voordeed in alle relaties. Die onderdanigheid gaat niet over gezagsverhoudingen, want dan zou het afgedwongen kunnen worden. Het gaat om een motivatie en gedrag waarbij je omwille van de ander en haar welzijn, je eigen belang wegcijfert. Dat doe je in de kerk jegens de andere gelovigen, en dat doe je uiteraard dus ook jegens je huwelijkspartner, je kinderen, en zelfs jegens je slaven. Zo gaan christenen met elkaar om. Uit liefde voor elkaar.

De liefde van Christus is de motivatie voor onderdanigheid, en onderdanigheid heeft liefde nodig om niet kruiperig te zijn. Liefde en onderdanigheid gaan altijd samen.

Omwille van Zijn bruid

Dat dit de manier is om dit gedeelte te begrijpen wordt ook duidelijk door wat Paulus in Efeze 5:25 zegt: „Mannen, hebt uw eigen vrouw lief, zoals ook Christus de gemeente liefgehad heeft en Zichzelf voor haar heeft overgegeven.” Dit was de ware onderdanigheid van Christus: omwille van het welzijn van Zijn bruid ging Hij de onderste weg. Hij maakte zichzelf ondergeschikt aan het welzijn van de gemeente. Dat is het voorbeeld voor mannen en vrouwen.

De reden die Paulus voor deze wederzijdse liefde en onderdanigheid geeft, is opvallend: „Want wij zijn leden van Zijn lichaam, van Zijn vlees en van Zijn gebeente” (Efeze 5:30). In de gemeente hebben we elkaar lief en zijn we elkaar onderdanig, zonder onderscheid. Gezag heeft daar niets mee te maken.

De auteur is directeur van

Stichting Nijlvallei

en anglicaans priester.​