Evangelist Sam de Visser uit Leeuwarden maakt zich zorgen. Zijn inloophuis Achter de Hoven kan minder vaak open dan hij zou willen. Vóór de uitbraak van de coronapandemie konden Friezen op donderdag, vrijdag en zaterdag terecht voor een bak koffie en een praatje op de evangelisatiepost. Nu zijn de deuren in Leeuwarden op donderdag en soms zelfs ook vrijdag dicht.

Dat het inloophuis (dan wel Bijbelcentrum) in de Friese hoofdstad minder vaak open is dan voorheen heeft te maken met de coronapandemie, zegt De Visser. De achterliggende maanden haakten met name oudere vrijwilligers af. „Op precieze cijfers heb ik geen zicht”, zegt hij. Vanwege het risico op een coronabesmetting zijn senioren „voorzichtig” en maken ze pas op de plaats. „Daar heb ik alle begrip voor. Jarenlang hebben deze mensen zich ingezet voor het evangelisatiewerk.”

Livestream

De komende tijd hopen De Visser en anderen binnen zijn kerkgenootschap nieuwe vrijwilligers te werven. „Zodat de verspreiding van het Evangelie doorgaat.”

De activiteiten op de evangelisatiepost, die valt onder de gereformeerde gemeente in Kampen, stonden achterliggende maanden op een laag pitje. Van december 2020 tot juni 2021 bleven de deuren dicht. „Dat was op dringend verzoek van burgemeester Sybrand Buma”, zegt De Visser. „Al zei hij er bij: „Blijf het Evangelie verkondigen.” De zondagse diensten werden maandenlang via een livestream uitgezonden.

Dat het inloophuis weer open is en de anderhalvemeterregel verviel, vindt De Visser met het oog op besmettingsrisico „best spannend.” „In Friesland waarde corona de afgelopen weken behoorlijk rond.” Hij zegt behoedzaam te willen blijven werken in het inloophuis. „Deze week aten twintig mensen in de kerkzaal. Bewust zaten die op zo’n 1,5 meter afstand van elkaar. Waarbij wij er alles aan doen om gastvrij te blijven.”

Bescherming

Ook het christelijke inloophuis Het Open Huis in Haarlem ziet vrijwilligers afhaken. Van de honderd laten zo’n twintig zich er voorlopig niet zien, schat Myrna Bockhoudt. Ze is namens Stichting Ontmoeting coördinator van het inloophuis in stadsdeel Schalkwijk. „Zeker oudere vrijwilligers met een kwetsbare gezondheid zijn nu wat afwachtend uit vrees voor besmetting.”

De vaste medewerkers zijn „niet zo huiverig” voor corona, zegt Bockhoudt. „Die zijn wel wat gewend. We vertrouwen op God, vragen Hem om bescherming. Al hebben we ook onze eigen verantwoordelijkheid. Geen handen geven en handen wassen: dat soort voorschriften nemen we in acht.”

Het Open Huis, ontstaan vanuit de christelijke gereformeerde Goede Herderkerk, wil maaltijden voor de buurt binnenkort „voorzichtig” weer starten. „Normaal eten tachtig tot honderd mensen mee. We verwachten er nu een stuk of veertig.”

Het zal niet meevallen om coronaregels in het inloophuis te handhaven, vermoedt ze. „Onze doelgroep houdt zich moeilijk aan regels. Dus het kan zomaar gebeuren dat ze niet gaan of blijven zitten op gereserveerde stoelen. Dan is het niet zo leuk om als politieagent te moeten optreden.”

Brandhaard

Tijdens de pandemie ging een streep door veel binnenactiviteiten. Wel ging Het Open Huis, gelegen in een multiculturele wijk, buiten met buurtbewoners aan de slag. „Zij knapten verwaarloosde plantenbakken op, startten moestuintjes of gingen buiten aan het breien. Juist ook in coronatijd moet je eenzaamheid bestrijden.”

Dat sommige vrijwilligers inloophuizen links laten liggen, merkt ook Helma Hurkens. Ze is coördinator van Netwerk DAK, de koepelorganisatie van 150 inloophuizen van christelijke signatuur. Van de pakweg 6000 vrijwilligers die actief zijn voor de buurtcentra haakten er ruwweg 300 af, zegt Hurkens.

Zeker bij oudere vrijwilligers ziet ze aarzeling om aan de slag te gaan. „Bekend is dat in delen van grote steden burgers zich minder laten vaccineren. Die mensen behoren bij uitstek tot onze doelgroep.”

Veilig

Niet alleen onder vrijwilligers, ook bij personeel in buurthuizen bespeurt Hurkens onrust over het verdwijnen van coronaregels, zoals de anderhalvemeterregel. „Mensen vragen me: Wat is veilig nu de samenleving steeds meer open gaat? Je wilt niet bekend staan als het inloophuis dat een coronabrandhaard werd. Ik adviseer om voorlopig onderlinge afstand te houden en ruimtes te ventileren. Als het heel druk is, kunnen mensen een mondkapje opdoen.”

Toch ziet Hurkens onder vrijwilligers ook „enthousiasme” om in inloophuizen weer vaker de handen uit de mouwen te steken. „Ze hebben veel zin elkaar weer terug te zien. Ik zie ook dat inloophuizen bezoekers inschakelen bij activiteiten, zoals het organiseren van een uitje. Ik vind het een goede ontwikkeling dat bezoekers zelf aan de slag gaan. Alleen maar op een stoel gaan zitten - daar heeft niemand baat bij.”

Kwetsbare ouderen

Het Leger des Heils signaleerde in coronatijd eveneens dat diverse vrijwilligers de handdoek in de ring gooiden. Zegsman Menno de Boer zegt geen precieze cijfers te kunnen leveren. Hij vindt het niet zo vreemd dat zeker oudere vrijwilligers pas op de plaats maakten. „Door de lockdowns waren we al beperkt in het vrijwilligerswerk in onze buurthuiskamers. Ik kan me best voorstellen dat men, zeker in kwetsbare groepen, wat voorzichtig was uit vrees voor besmetting.”

Tegenover vertrek van sommige vrijwilligers staat de komst van nieuwe onbetaalde krachten, geeft De Boer aan. „Ook jongeren steken daarbij de handen uit de mouwen. Ze brachten bijvoorbeeld spullen en maaltijden naar kwetsbare mensen.”

Ventilatie

Vrees voor coronabesmettingen in de buurthuiskamers is op dit moment niet meteen reden voor grote zorg bij het Leger des Heils, zegt De Boer. „In onze buurthuiskamers is iedereen natuurlijk welkom. We blijven aandacht houden voor goede ventilatie en hygiëne. We willen altijd rekening houden met elkaar. Als iemand afstand wil houden, moet daar ruimte voor zijn. We moeten per slot van rekening allemaal weer even wennen aan de afschaffing van de anderhalvemeterregel.”

Coronapas

Voor inloophuizen is in beginsel geen coronapas nodig, benadrukte brancheorganisatie Sociaal Werk Nederland in een vorige week gepubliceerde handreiking. Die kwam tot stand in samenspraak met onder meer het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Mensen kunnen zonder QR-code de drempel over in onder meer dorps- en buurthuizen, locaties voor maatschappelijke opvang en plekken voor dagbestedingsactiviteiten. Als dergelijke locaties echter een horecafunctie vervullen, is de coronapas wel weer vereist.

Inloophuizen lijken er blij mee te zijn dat bezoekers geen pas hoeven te tonen. „Zo’n QR-code zou mensen uitsluiten”, verklaart Helma Hurkens van Netwerk DAK.

„Sommige kwetsbare bezoekers van inloophuizen zullen zich niet gevaccineerd hebben. Als ze een pas zouden moeten tonen, zouden ze zich buitengesloten voelen. Daar komt bij dat nogal wat bezoekers laaggeletterd zijn. Ze vinden het moeilijk om met zo’n QR-code om te gaan.”

Isolement

Gerben Bremmer, missionair-diaconaal werker in het christelijke buurthuis Het Badhuis in Zwijndrecht, is opgelucht dat bezoekers geen pas hoeven te tonen.

„Pas kwam een van onze bezoekers naar me toe; een man in een sociaal isolement, zonder werk. Hij zei: „Als jullie een coronapas invoeren, kan ik niet meer komen. Ik ben niet gevaccineerd.” Zich laten testen was voor hem kennelijk geen optie. Zo’n voorval duidt erop dat het niet goed zou zijn om van bezoekers van inloophuizen een pas te vragen. Dan zou je een drempel opwerpen.”

De angst om besmet te raken, leeft niet sterk onder bezoekers van het inloophuis in Zwijndrecht, is de indruk van Gerben Bremmer. „In juni ging ik met een koffiekar de wijk in. Ik heb toen nauwelijks gemerkt dat de angst corona op te lopen mensen weerhoudt van een bezoek aan ons inloophuis.”