Ziekenhuizen in de Amerikaanse staat New York zijn dinsdag begonnen met het ontslaan van medewerkers die weigeren zich te laten vaccineren. Maandag liep een deadline af waarop zorgpersoneel minimaal één prik had moeten halen.

Al voor het verstrijken van de termijn was duidelijk dat een groot aantal zorgmedewerkers geen gehoor aan de oproep zou geven. Op de valreep lieten duizenden zich alsnog inenten, waardoor de meest grimmige scenario’s lijken afgewend, meldde The New York Times woensdag. Maar daarmee zijn de problemen nog niet voorbij.

De gouverneur van New York, Kathy Hochud, maakte zaterdag bekend dat ze overweegt de noodtoestand uit te roepen. Dan krijgt de overheid meer bevoegdheden om personeel uit andere staten aan te trekken en eventueel het leger in te zetten om bij te springen.

Dat zijn echter slechts tijdelijke lapmiddelen. Ze verschuiven het probleem en bieden geen structurele oplossing.

De eerste gevolgen zijn inmiddels voelbaar in diverse ziekenhuizen. Het Erie County Medical Center in Buffalo heeft een groot aantal operaties opgeschort en neemt geen ic-patiënten van andere instellingen over. Het ziekenhuis heeft sinds maandag al 276 medewerkers de laan uit gestuurd omdat ze zich niet willen laten vaccineren.

Vrijheden

Gregory Serafin, een van de verpleegkundigen in het Erie County Medical Center die een rechtszaak tegen de eis tot inenting begon, kan de verplichte vaccinatie van zorgmedewerkers niet rijmen met de vrijheden die patiënten genieten. „We geven ze een document met al hun rechten. Ze mogen kiezen welke behandelingen, onderzoeken en medicijnen ze willen hebben. Zorgpersoneel verdienen dezelfde medische autonomie.”

Door alle perikelen rond de verplichte vaccinatie dreigt niet alleen een acuut personeelstekort, met alle gevolgen van dien voor de zorgverlening, maar lopen ziekenhuizen ook behoorlijk wat inkomsten mis. Het Erie County Medical Center becijferde dat het zeker een miljoen dollar per week verliest door niet uitgevoerde operaties.

New York geldt als een belangrijke testcase voor andere Amerikaanse staten. Zij hebben de deadline voor verplichte vaccinatie van zorgpersoneel opgeschoven en wachten met spanning op de uiteindelijke gevolgen in New York.

Ook in andere landen dreigt de verplichte inenting voor zorgmedewerkers tot capaciteitsproblemen in medische instellingen te leiden.

De Franse president Emmanuel Macron stelde twee maanden geleden een ultimatum aan medisch personeel: uiterlijk 15 september de eerste vaccinatie laten toedienen of een schorsing zonder behoud van salaris tegemoetzien. Naar schatting 12 procent van alle zorgmedewerkers heeft echter nog geen prik gehaald. De meesten zitten werkeloos thuis, terwijl de wachtlijsten groeien.

Gezondheidsramp

Vakbond CGT waarschuwde onlangs voor een „gezondheidsramp” als de overheid in haar besluit volhardt om grote aantallen zorgmedewerkers te schorsen. De kans dat de regering bakzeil haalt, lijkt echter vooralsnog klein. „We zullen niet buigen”, verklaarde premier Jean Castex onlangs nog.

Een gezondheidsramp op kleine schaal begint zich inmiddels al op diverse plaatsen in Frankrijk af te tekenen. Een ziekenhuis in Montelimar moest tientallen operaties annuleren door een tekort aan gevaccineerde anesthesisten, waardoor vier operatiekamers gesloten bleven. En het is niet de enige instelling die met dit soort problemen kampt.

Ook Griekenland stelde met ingang van september vaccinatie verplicht voor zorgmedewerkers. En ook daar is zo’n 10 procent niet gevaccineerd. Vooral de ambulancediensten hebben het moeilijk, want zo’n 1250 personeelsleden mogen niet werken omdat ze niet zijn ingeënt.

De lijst van landen waar problemen in de medische sector ontstaan door verplichte vaccinatie groeit. Ook in landen als Italië en het Verenigd Koninkrijk dreigt de zorg overbelast te raken door gebrek aan personeel. Het strenge overheidsbeleid lijkt ook hier deels een averechts effect te hebben.