De SPD van Scholz kreeg volgens voorlopige uitslagen 25,7 procent van stemmen, terwijl het conservatieve blok van CDU/CSU bleef steken op 24,1 procent, een ongekend slecht resultaat voor die conservatieve zusterpartijen. Die hebben evenwel duidelijk gemaakt dat ze ook willen proberen een regering te vormen. Dat betekent dat Duitsland een periode van politieke onzekerheid tegemoet kan gaan.

SPD en CDU/CSU zaten de afgelopen jaren samen in een coalitie, maar lijken die samenwerking vooralsnog niet te willen verlengen. Dat betekent dat de FDP (11,5 procent) en De Groenen (14,8 procent) in beeld komen als voor de hand liggende coalitiepartners.

Dat beaamde ook Scholz, die maandag applaus en bloemen kreeg bij het hoofdkwartier van zijn partij in Berlijn. „De kiezers hebben duidelijke taal gesproken. Ze hebben duidelijk gemaakt wie de volgende regering moet vormen”, zei hij. „Ze hebben drie partijen versterkt: de sociaaldemocraten, Groenen en FDP.”

„CDU en CSU hebben niet alleen veel stemmen verloren, maar ook een boodschap gekregen van de burgers”, zei de SPD-voorman, die CDU’er Angela Merkel wil opvolgen als bondskanselier. „Ze moeten niet langer plaatsnemen in de regering. Ze moeten de oppositie in.”

Het moet nog blijken of de FDP en de Groenen samen in een regering willen stappen. De twee partijen liggen ideologisch ver uit elkaar. FDP-voorman Christian Lindner heeft geopperd dat de twee kleinere partijen eerst onderling kunnen overleggen voordat ze in gesprek gaan met de SPD of CDU/CSU.

De partijen gaan de komende dagen informeel met elkaar overleggen om te kijken welke coalities mogelijk zijn. Als voldoende vooruitgang wordt geboekt, kunnen formele onderhandelingen worden gestart. Die zouden zich maanden kunnen voortslepen. De SPD van Scholz heeft belangrijke besluiten in het verleden voorgelegd aan leden van de partij. Dat zou ook nog vertraging kunnen opleveren.

Duitsers hoeven in de tussentijd nog geen afscheid te nemen van bondskanselier Merkel. Zij wil geen nieuwe ambtstermijn, maar blijft wel aan tot een nieuwe regering kan worden gevormd. Als dat langer duurt dan tot medio december, wordt ze daardoor ook de langstzittende bondskanselier sinds de Tweede Wereldoorlog.