Onverbeterlijk optimisme. Dat straalt premier Rutte uit als hij op Prinsjesdag een tiental politiek journalisten van de schrijvende pers ontmoet voor een interview. Het optimisme begint al als hij net voor de afgesproken tijd de zaal van de Rijksvoorlichtingsdienst op het Binnenhof binnenloopt. Lachend en zwaaiend begroet hij de aanwezige journalisten en neemt een flesje Coca Cola dat op een dienblad voor het verzamelde journaille gereed staat. „Heerlijk, een colaatje”, klinkt het enthousiast terwijl hij het flesje opent.

Stropdas

De premier neemt plaats aan het hoofd van de tafel, doet zijn stropdas af en maakt grapjes met journalisten die net als hij een donkerblauw pak en dito stropdas dragen. „We hebben eenzelfde uniformpje. Weet je waarom ik een donkerblauwe das draag? Dan zeurt niemand meer over de kleur van je das. Als je een paar keer een rode das draagt, zegt iedereen: Hij heeft altijd een rode das aan. Ik draag altijd donkere pakken en dassen. En het werkt. Ik heb het geleerd van de Franse presidenten.”

Aan veel kritische vragen van de aanwezige politieke journalisten weet VVD-voorman en demissionair premier Rutte een positieve draai te geven.

Trekt u zich aan dat het vertrouwen in de politiek en de politici fors is gedaald?

„Ja, daar voel ik me als voorman van de grootste politieke partij zeer verantwoordelijk voor.”

En in één adem er achteraan: „Ik denk dat het vertrouwen weer snel terug kan zijn als er een nieuw kabinet komt. Het dalende vertrouwen heeft volgens mij alles te maken met de trage formatie.”

Maar die formatie schiet maar niet op.

„Het proces dat informateur Johan Remkes voert, moet nu eerst een kans krijgen. Maar ik stel een paar dingen vast: De persoonlijke verhoudingen tussen de zes partijen in het politieke midden zijn goed. Ik heb het dan over VVD, D66, CDA en de partijen die mogelijk ondersteuning bieden: PvdA, GroenLinks en ChristenUnie.

Iedereen voelt de noodzaak om er snel uit te komen. Ik verwacht binnenkort een doorbraak in de formatie. Niet deze week, maar wel op korte termijn. Deze week voeren we de algemene beschouwingen in de Tweede Kamer.

Er was gedoe tussen D66-leider Sigrid Kaag en mij over een toespraak die ze twee weken geleden hield, maar dat gedoe is voorbij. De verhouding is beter dan ooit tevoren.”

Geld lijkt geen beperking te zijn voor demissionair premier Rutte. Er zijn miljarden voor de afwikkeling van de toeslagenaffaire, de gevolgen van de bodemdaling in Groningen en voor het klimaatbeleid. Maar geld om het gehele koopkrachtverlies voor eenverdieners te compenseren, komt er niet.

Geld is er ook om de gisteren ingediende begroting in de woorden van Rutte „te verrijken.” Maar PvdA-fractievoorzitter Ploumen en haar GroenLinks-college Klaver gingen maandag niet in op de uitgestoken hand van de VVD om te onderhandelen. Ze willen dat liever doen tijdens de algemene beschouwingen die woensdag en donderdag plaatsvinden.

Rutte maakt daar geen probleem van: „Ook PvdA en GroenLinks voelen de verplichting om mee te doen. Ik verwacht dat we tot afspraken kunnen komen.”

De ChristenUnie heeft gezegd dat ze zich juist wel constructief wil opstellen.

„Je ziet een accentverschil met PvdA en GroenLinks. Ik zie het aanbod dat Hermans doet als een poging om aan Nederland te laten zien dat we ook dingen samen kunnen doen als zes partijen. Het demissionaire kabinet zet in op klimaat, veiligheid en woningmarkt, maar er kan dus nog zeker wat bij. En daar is ook geld voor.”

Klimaatvraagstuk

Optimistisch is Rutte ook als het gaat om de oplossing van het klimaatvraagstuk. Met diverse tussenstappen moet ons land in 2050 klimaatneutraal zijn: „We hebben nu de unieke kans om hier grote stappen in te zetten. Er zijn tientallen miljarden beschikbaar. Het moet zo kunnen dat het de burger nauwelijks in de portemonnee raakt.”

Nederland kan volgens de demissionaire premier de nummer een in de wereld worden op het gebied van klimaataanpak. „Dat doen we op een manier die ons veel banen oplevert.”

Over de economie is Rutte ook vol lof. „We zaten in een diepe economische crisis en we hebben nu de best presterende economie van de westerse wereld. We hebben een record aantal banen, een record lage werkloosheid en hele sterke overheidsfinanciën. We hebben met elkaar de laatste jaren veel tot stand gebracht.

De kindertoeslagaffaire en de schade-afwikkeling in Groningen moeten we snel oplossen. Het geld speelt geen rol.”

U zegt steeds dat er geld voldoende is. Een aantal jaren geleden pleitte de VVD voor bezuinigingen en het bewaken van de schatkist. De staatsschuld groeit nog steeds en onze kinderen moeten die schuld terugbetalen. Is dat verantwoord?

„We staan er financieel goed voor. De VVD is niet van het bezuinigen om het bezuinigen. Als de overheidsfinanciën uit het lood staan, kunt u op mijn partij rekenen.”

Maar de staatsschuld neemt nog steeds toe.

„Hij blijft onder de 60 procent van bruto binnenland product. De Duitsers zitten op 80 procent, de Fransen op 115 en de Italianen op 170, 180 procent. We hebben een triple A-status. We hebben de laagste rente van de hele wereld. Wij krijgen 0,4 procent toe als we lenen, de Duitsers 0,3. Maar je moet wel oppassen met lenen, want je moet het wel terugbetalen.”

Was er dan geen geld om de alleenverdieners meer te compenseren? Ze komen er opnieuw slechter af dan tweeverdieners.

„Daarin speelt onder meer mee de afbouw van de overdraagbaarheid van de heffingskorting. Dat is een politieke keuze die in het verleden is gemaakt. Het koopkrachtverlies hebben we voor een deel gecompenseerd, maar niet helemaal.”

Uw eigen populariteitscijfers gaan in sommige onderzoeken omhoog. Hoe kan dat?

„Ik ben bezig met mijn werk. Ik heb twee stelregels. Eén: wees trouw aan je eigen principes. Twee: houd je ego onder controle. Ik doe het niet voor de centen, ik heb niets met spullen. Ik doe dit werk omdat ik het mooi vind. Ik verdien belachelijk veel geld, maar ik wil niet per se een lager salaris, nu kan ik veel weggeven aan goede doelen. Dan wordt het vanzelf lager.”