De unie heeft al toezichthouder EMA, die bijvoorbeeld de coronavaccins beoordeelt en het ECDC, de Europese tegenhanger van het RIVM. Maar die komen pas in actie als de nood al aan de man is. En ze mogen sinds de coronapandemie dan aan gewicht en bevoegdheden winnen, ze missen nog de middelen om bijvoorbeeld de vaccinproductie op gang te helpen. Die lacune moet HERA vullen, stelt de commissie voor.

Zo moet HERA erover waken dat de EU de benodigdheden heeft om zo nodig geneesmiddelen en vaccins te maken. En over de fabrieken beschikt om die te produceren. Dat ging aanvankelijk bij de coronapandemie, toen de hele wereld vocht om mondkapjes en vaccins, flink mis.

Als er een nieuwe gezondheidscrisis uitbreekt, gaat HERA in crisismodus. Dan kan de dienst onder meer zelfstandig handelen en geld vrijmaken om medicijnen of andere benodigdheden in te slaan, als het aan de commissie ligt. Maar voor die extra bevoegdheden is nog de zegen van de EU-landen nodig.

HERA gaat al over twee weken voorzichtig aan de slag en moet begin volgend jaar helemaal in bedrijf zijn, want „pandemieën wachten niet op ons”. De commissie put de eerste 6 miljard euro voor de komende zes jaar uit bestaande potjes. Het budget moet uiteindelijk uitgroeien tot 30 miljard voor die periode, als het aan de commissie ligt.

De EU-landen zijn niet onverdeeld gelukkig met de voorlopige status van HERA. Sommige lidstaten vrezen dat de dienst te veel een vehikel van de commissie zal blijken.