De Nederlandse militairen moeten de 62 special forces van het Korps Commandotroepen of Marsof in Kabul versterken. Defensie wil niet zeggen hoeveel militairen onderweg zijn. Verder staan twee compagnies van het Korps Mariniers en de Luchtmobiele Brigade paraat om eventueel te worden ingevlogen naar Afghanistan. De militairen moeten vliegtuigen, evacués en een consulair noodteam in Kabul beschermen.

Nederland moet nog veel mensen evacueren, verklaart Peter Reesink, directeur Operaties bij Defensie. Aantallen noemt hij niet. Volgens de schout-bij-nacht verlopen de evacuaties moeizaam. „De situatie bij de poorten van de luchthaven wisselt constant, is chaotisch en fragiel.” Defensie heeft een luchtbrug opgezet vanuit Kabul, via Islamabad in Pakistan naar Schiphol. Vanaf daar krijgen de evacués onderdak in Zoutkamp. Bovendien heeft Defensie maandag een kazerne in Zeist beschikbaar gesteld voor opvang. In totaal zijn 545 evacués met verschillende nationaliteit in Nederland aagekomen.

Verslechtering

Op de luchthaven van Kabul verslechtert de situatie steeds verder. Vele tienduizenden Afghanen proberen al meer dan een week aan de nieuwe gewelddadige machthebbers te ontkomen. In de chaos en het gedrang zijn zeker twintig mensen om het leven gekomen, meldt de NAVO. Ook zou de taliban een man door het hoofd hebben geschoten.

Moeders zoeken in de mensenmassa wanhopig naar hun zoekgeraakte kinderen. Ouders hangen A4-tjes met foto’s van vermiste kinderen aan de hekken van de luchthaven.

Amerikaanse militairen gieten in de hoge temperaturen in Kabul water in dorstige monden van Afghaanse kinderen. Een breedgeschouderde zwaarbewapende marinier ontfermt zich over een pasgeboren Afghaanse baby. Vertederend en hartverscheurend tegelijk.

De wanhoop bij het vliegveld stijgt. „De taliban versterken hun posities rond de luchthaven”, meldt schout-bij-nacht Reesink van Defensie in Den Haag. Na meerdere mislukte pogingen het vliegveld te bereiken, duiken Afghanen noodgedwongen weer onder, terwijl de taliban huiszoekingen uitvoeren.

De Amerikanen beheersen de luchthaven van Kabul en het luchtruim van Afghanistan. De vrees voor een aanslag van terreurbeweging IS op de luchthaven van Kabul groeit. De Amerikanen zoeken daarom naarstig naar alternatieve vluchtroutes voor evacués.

Het Amerikaanse leger heeft sinds juli 33.000 mensen uit Afghanistan geëvacueerd. De VS moeten nog meer dan 10.000 Amerikanen en 50.000 Afghanen in veiligheid brengen. President Joe Biden wil de operatie op 30 augustus hebben afgerond, maar heeft zondag gezegd dat Amerikaanse militairen zo nodig langer blijven. De taliban hebben maandag echter verklaard een langere aanwezigheid niet te tolereren.

Problemen

De luchtbrug van de VS kampt met logistieke problemen. Amerikaanse luchtmachtbases in Bahrein en Qatar zitten overvol. Het Witte Huis zet daarom achttien civiele passagiersvliegtuigen in ter ondersteuning van militaire vluchten.

Toestellen van zes maatschappijen, waaronder American Airlines, Delta en United, moeten evacués vervoeren naar Europa of de VS. Deze zogenaamde ”Civil Reserve Air Fleet” is twee keer eerder ingezet: tijdens de Golfoorlog (1990-1991) en de Irak-oorlog (2002-2003) om militairen te transporteren.

Amerikaanse Boeing C-17 Globemasters vliegen af en aan. Een volgestouwd vrachtvliegtuig vervoerde vorige week maar liefst 823 mensen uit Kabul, terwijl een C-17 over slechts 134 stoelen beschikt.

Een Afghaanse vrouw is zondag bevallen tijdens een Amerikaanse evacuatie. De gezagvoerder liet het militaire transporttoestel dalen om de luchtdruk in de romp te laten stijgen en zo het leven van de moeder te sparen. De baby werd direct na de landing op de Amerikaanse basis Ramstein in Duitsland geboren. Moeder en dochter maken het goed.

De VS, Groot-Brittannië, Frankrijk, Spanje en Duitsland delen volop foto’s en video’s van hun evacuaties. Nederland stuurt vooralsnog alleen archiefbeelden van een C-130 Hercules. Of een foto van een Canadese Hercules bij een Nederlands persbericht.

In Nederland ligt de inzet voor Afghanistan politiek erg gevoelig, na wekenlang gesteggel tussen Kamer en kabinet. Bovendien is de Nederlandse evacuatie pas opgetuigd op het moment dat Frankrijk en Groot-Brittannië in het diepste geheim al volop bezig waren met het in veiligheid brengen van landgenoten en Afghanen.

Op de dag dat in Nederland het Calamiteiten Team (CAT) van Defensie de allereerste keer bijeen kwam, zat minister Bijleveld in een bioscoop de film Slag om de Schelde te kijken.