Volgens de eisers in de zaak is het een kwestie van gelijkwaardigheid. Ze vinden dat de overheid onrechtmatig handelt door vrouwen verantwoordelijk te maken voor de kosten. „Dat is onrechtvaardig, aangezien dit een zaak van vrouw en man is en zelfs van de hele maatschappij”, stelden de raadslieden van de vrouwenrechtenorganisatie. Ze noemden het „betreurenswaardig” dat de Staat er in 2021 in een rechtszaak op moet worden gewezen dat anticonceptie „een zaak voor iedereen is”.

De eisers wijzen om hun punt te onderbouwen onder meer op internationale verdragen die Nederland heeft ondertekend en op artikel 1 van de Grondwet, waarin is bepaald dat de overheid geen onderscheid mag maken tussen mensen op basis van onder meer hun geslacht.

De overheid is het niet eens met de redenatie van de eisers. Volgens de advocaat van de Staat is het vergoeden van anticonceptie „bij uitstek een politieke kwestie” en zou de rechter daar niet over moeten beslissen. De beschikbaarheid van anticonceptie is zeker belangrijk voor de gelijkheid tussen man en vrouw, vindt ook de Staat. Met de toegang zit het volgens de overheid echter wel goed in Nederland. „De kosten zijn dusdanig laag, dat ze door de burger zelf kunnen worden gedragen.” Gemiddeld kost de anticonceptiepil 13,95 per kwartaal, becijferde de advocaat. Een spiraal, die tot vijf jaar werkzaam is, kost tussen de 49 euro en 160 euro. Mannen en vrouwen kunnen bovendien samen beslissen de kosten te dragen.

Voor de eisers is gratis anticonceptie een principiële zaak. Ze stellen dat nu het recht op zelfbeschikking wordt aangetast. Dat vrouwen dankzij anticonceptie „baas in eigen buik” zijn, kunnen ze immers makkelijker deelnemen op de arbeidsmarkt en in het onderwijs. „Anticonceptie gaat daarom de gehele samenleving aan.” Voor ongeveer een op de tien vrouwen zouden de kosten bovendien wel degelijk een probleem zijn.

Anticonceptie zat jarenlang in het basispakket van zorgverzekeringen, maar werd daar in 2011 uit gehaald omdat er geen medische noodzaak voor zou bestaan. Meisjes onder de 18 jaar krijgen de pil momenteel wel vergoed uit de basisverzekering. Een meerderheid van de Tweede Kamer zou anticonceptie graag weer in het basispakket terug willen. Het demissionaire kabinet vindt zo’n inhoudelijke wijziging echter een zaak voor het volgende kabinet.

Bureau Clara Wichmann wijst erop dat het stelsel de afgelopen decennia al zeker zes keer is gewijzigd. Als de rechter een principiële uitspraak zou doen, dan zou anticonceptie geen „politieke speelbal” meer zijn. De Staat mag wat de eisers betreft overigens wel zelf weten op welke manier de vergoeding wordt geregeld. „Op dit moment wordt er gediscrimineerd, wij vragen die situatie op te heffen.”

Uitspraak op 6 oktober.