Slovenië treedt donderdag aan als voorzitter van de EU. De ministers van premier Janez Jansa hanteren tot het eind van dit jaar de voorzittershamer in de Europese raden van vakministers. Ze kunnen zo een stempel drukken op bijvoorbeeld hun eigen agenda.

Dat is voor sommige EU-landen even slikken. Vooral premier Janez Jansa wordt met argwaan gevolgd. Hij geldt als een adept van de Amerikaanse ex-president Trump, wiens verkiezingsnederlaag hij maar niet kan verteren. Net als Trump gaat hij gretig twitterruzies aan met politieke tegenstanders en journalisten, die in zijn ogen weinig goed kunnen doen. Dat leverde hem de bijnaam ‘Maarschalk Twito’ op, naar de voormalige Joegoslavische autocraat. Toen het Europees Parlement Jansa over een en ander aan de tand wilde voelen, stapte hij na een woordenwisseling met Europarlementariër Sophie in ’t Veld uit de videovergadering.

Jansa trekt al even graag op met de Hongaarse premier Orbán. In de conflicten van zijn buurman met het gros van de andere EU-leiders over democratie en rechtsstaat kiest Jansa geregeld voor hem partij. Dat zit ook niet alle Slovenen lekker. Velen van hen koesteren hun betrekkelijk progressieve en liberale reputatie.

Nu onderlinge meningsverschillen over de ruimte voor rechters, journalisten en minderheden de EU steeds vaker bezighouden, zal de opstelling van Slovenië nauwlettend worden gevolgd. Jansa kondigde vast aan de versterking van de rechtsstaat tot prioriteit te verheffen. Maar dan door vooral ruimte te geven voor een eigen nationale invulling daarvan, legde hij uit, voor er in Brussel te vroeg zou worden gejuicht.

Sloveense diplomaten hebben intussen heel andere zorgen over het voorzitterschap. Ze willen graag vorderingen boeken in de overgang van de EU naar een groenere en meer digitale economie en eigen stokpaardjes als de toetreding van landen als Servië, Montenegro, Albanië en Noord-Macedonië tot de EU. Als het coronavirus komende maanden maar niet in een nieuwe gedaante toeslaat en het Brusselse onderhandelingscircuit lamlegt, vrezen ze. Schrikbeeld is de voorzittersbeurt van buurland Kroatië, vorig voorjaar. „Dat zag al zijn voorbereidingen en investeringen in rook opgaan. Laat dat ons in hemelsnaam bespaard blijven.”