„De afgelopen vier jaar heb ik gesteund op haar raad, geprofiteerd van haar grote ervaring en heb ik haar goede en gezonde inzicht bewonderd”, zo prees Bush haar gisteren tijdens een rechtstreeks uitgezonden persconferentie.

De benoeming van Rice is geen verrassing. De 50-jarige Rice is een van de belangrijkste vertrouwelingen van Bush. Onder Bush’ vader was ze lid van de Nationale Veiligheidsraad en in 2000 maakte ze deel uit van het campagneteam van de huidige president. Ze speelde ook een belangrijke rol in de slotfase van de campagne voor de herverkiezing van Bush. Steve Hadley, adjunct-veiligheidsadviseur, volgt Rice op als de belangrijkste veiligheidsadviseur van Bush.

Ze wordt de tweede vrouw aan het hoofd van het ”State Department”. Madeleine Albright was onder president Clinton de eerste. Rice is een oud-student van de voormalige hoogleraar Albright. Toen Albright Rice tijdens haar ministerschap belde met de vraag een van haar medewerkers te worden, verraste Rice haar met de vraag: „Maar wist u dan niet dat ik Republikeins ben?”

Uit reacties op Rice’ benoeming bleek dat Europa zich schrap zet voor de komende periode-Bush. Voor veel Europese diplomaten is de als ’havik’ bekendstaande ”Condi” medeverantwoordelijk voor de slechtste transatlantische betrekkingen in decennia. Colin Powell heeft wel altijd het harde buitenlandse beleid van de regering-Bush uitgedragen, maar maakte een veel gematigder indruk.

„Straf Frankrijk, negeer Duitsland en vergeef Rusland”, was begin vorig jaar het advies van Rice aan president Bush toen bleek dat de drie Europese landen hun verzet tegen de oorlog in Irak niet opgaven. De benadering van Rice heeft veel kwaad bloed gezet in de wereld en niet in de laatste plaats in de grootste landen van Europa. De banden tussen de Verenigde Staten en Europa zijn sinds het begin van de oorlog in Irak verbeterd, maar dat is volgens de Europeanen allerminst aan Rice te danken.

In de wereld van diplomaten wordt echter diplomatieke taal gesproken, ook als het gaat om een controversieel figuur als Rice. „Condi Rice is een vrouw met karakter, dat kunnen we in ieder geval zeggen”, zei de Franse minister van Buitenlandse Zaken Michel Barnier, eraan toevoegend dat Frankrijk goede betrekkingen wil met de VS en daarbij vooral naar de toekomst kijkt, niet naar het verleden.

De Franse nieuwsmedia gingen minder zachtzinnig om met het nieuws dat nationaal veiligheidsadviseur Rice hoogstwaarschijnlijk de opvolger van Colin Powell zou worden. De tv-zender France-2 toonde haar spelend op de piano en merkte erbij op dat haar voornaam van de Italiaanse muziekterm ”con dolcezza” komt, wat zoiets als ”met zoetheid” betekent. Maar ze wordt beschouwd als „een harde vrouw die zelden lacht”, aldus de zender. De nieuwe minister is tevens een zeer begaafd pianist. De linkse Franse krant Libération schreef over haar gortdroge uitspraken en over gelegenheden waarop zij diplomaten verraste met „de erg harde en vastberaden toon” waarin zij over de Palestijnen sprak.

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Joschka Fischer, kijkt uit naar de samenwerking met Rice. De afgelopen jaren werkte Duitsland al nauw samen met Rice, aldus Fischer.

Russische analisten en politici hebben niet de verwachting dat er veel zal veranderen in het Amerikaanse beleid ten opzichte van Rusland, omdat dat de afgelopen vier jaar al door de ex-Rusland-kundige en Russisch sprekende Rice werd vormgegeven. Michail Margelov, voorzitter van de commissie buitenlandse zaken in het Russische Hogerhuis, zei dat de benoeming van Rice zou kunnen leiden tot een algemene verharding van het buitenlands beleid van de VS, maar niet ten aanzien van Rusland.

De vooraanstaande politieke analist Jevgeni Volk ziet echter wel een gevaar in de aanstelling van Rice. „In tegenstelling tot Powell kent Rice Rusland van binnen”, zei hij. „Ze heeft geen illusies over wat er hier gaande is en dus zal het Amerikaanse beleid ten aanzien van Rusland verharden.”

In het Midden-Oosten is wisselend gereageerd op de benoeming van Rice. „Ze is een echte vriendin van Israël”, zei de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Silvan Shalom. „Haar vriendschap met Israël zit diep en is gebaseerd op religieuze gevoelens en een vergaand geloof.” De topadviseur van de Israëlische premier Ariel Sharon, Dov Weisglas, zei in een recent interview dat Rice hem verschillende keren per week belt en dat ze elkaar dan met hun bijnamen ”Condi” en ”Dubi” aanspreken.

Dat onder Palestijnse diplomaten niemand is die iedere week met ”Condi” spreekt, bleek uit de Palestijnse reactie op haar benoeming. „Laten we hopen dat ze geleerd hebben van hun fouten in de eerste ambtstermijn, namelijk dat de Palestijnse kwestie niet zichzelf oplost, je moet een proces beginnen”, zei het Palestijnse parlementslid Hanan Ashrawi.

De Palestijnse minister Saeb Erekat roemde Rice om haar „analytische en systematische denkvermogen.” Daarnaast zei hij te geloven dat zij voorstander is van de stichting van een onafhankelijke Palestijnse staat en alles zal doen om vrede in het Midden-Oosten te brengen.

De Israëlische analist Joseph Alpher zei echter niet verwachten dat Rice veel aandacht zal schenken aan de oplossing van het conflict in het Midden-Oosten. Volgens hem zullen de internationale strijd tegen het terrorisme, Irak en de nucleaire aspiraties van Iran altijd voorgaan op de Amerikaanse buitenlandse agenda. „De gematigde Arabische staten en Europa zullen klagen dat de kwestie niet wordt opgelost tenzij er meer omvattende pogingen worden gedaan en de Amerikaanse regering zal beloven meer te doen, maar niets ondernemen.”

In Amerika zelf moet de Senaat nog instemmen met de benoeming van Rice. Zelf hield ze zich dinsdag op de vlakte over haar beleidsvoornemens. Wel noemde ze het een eer om in de voetsporen van haar „goede vriend en mentor” Powell te mogen treden. „Colin Powell was een grote en inspirerende minister van Buitenlandse Zaken”, aldus Rice.