De Kamer sprak met een aantal deskundigen over Syriëgangers en het gevaar dat zij vormen voor de Nederlandse binnenlandse veiligheid. Er is al jaren discussie over de vraag of zij teruggehaald moeten worden. Die is opnieuw opgelaaid nadat demissionair minister van Justitie Ferd Grapperhaus eerder deze maand besloot een vrouw terug te halen die zich had aangesloten bij terreurgroep IS.

Als Nederland ervoor kiest om Syriëgangers terug te halen, kunnen er maatregelen getroffen worden om dat zo veilig mogelijk te laten verlopen, zei de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Pieter-Jaap Aalbersberg. Dat zal extra werk opleveren voor onder meer de veiligheidsdiensten, de politie en de reclassering, maar ook zorgen dat zij beter in de gaten gehouden en begeleid kunnen worden, benadrukte hij.

De deskundigen waren het erover eens dat de huidige situatie niet houdbaar is, ook omdat de humanitaire situatie in de kampen slecht is. De mensen die er zitten kunnen bovendien zomaar vrijkomen. Dat kan zijn omdat ze vrijgelaten worden, ontsnappen of teruggehaald worden.

Ferry van Veghel van het Openbaar Ministerie zou het liefst zien dat ze dan door Nederland worden opgehaald, zodat ze in ieder geval berecht kunnen worden. Berechting in de regio zit er hoogstwaarschijnlijk niet in, waarschuwde Thijs van der Plas van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Aan berechting in Noord-Syrië en Irak kleven ook allerlei juridische, praktische, principiële en diplomatieke problemen. Een internationaal tribunaal wordt geblokkeerd in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties.

De Kamer bevroeg ook wetenschappers. Terrorisme-expert Christophe Paulussen zei dat zeer invloedrijke deskundigen het erover eens zijn dat het terughalen van Syriëgangers niet gevaarlijker is dan ze daar te laten. Emeritus hoogleraar Annelies Moors, gespecialiseerd in moslimsamenlevingen, merkte op dat er vooral ook aandacht moet zijn voor de kinderen, die veelal erg jong en dus vooral slachtoffer zijn.

Socioloog Ruud Koopmans bepleitte dat de nationale veiligheid vooropgesteld moet worden en wees erop dat het gaat om mensen met een diepe, extremistische overtuiging. Rechtsgeleerde Afshin Ellian sprak van „vijanden van de mensheid” waarvan Europeanen onderschatten hoezeer ze in het Midden-Oosten gehaat worden. „Wie van jullie voorouders had empathie voor de Waffen SS?”