Politicus, retoricus en schrijver Netanyahu heeft een rijke politieke carrière achter de rug. Hij werd in 1949 in Tel Aviv geboren in een seculier gezin, als tweede kind van de historicus Benzion Netanyahu en Tzila Segal. Hij bracht een groot gedeelte van zijn jeugd door in de VS. Na de middelbare school keerde hij terug naar Israël om de dienstplicht te vervullen. ”Bibi” klom op tot kapitein en teamleider bij de elite-eenheid Sayeret Matkal. In 1972 kreeg hij een kogel in de schouder bij een bevrijdingsactie van gegijzelde passagiers en in de Grote Verzoendagoorlog van 1973 diende hij aan het front met Egypte.

Na zijn diensttijd studeerde hij architectuur en business management aan het Massachusetts Institute of Technology in Cambridge (VS). Een Israëlische diplomaat ontdekte zijn welbespraaktheid en hij kreeg uitnodigingen om pro-Israël-lezingen te geven. Aan zijn jaren in de VS heeft hij zijn goede kennis van het Engels te danken. Dat kwam hem later goed van pas, toen hij zijn land vertegenwoordigde in de wereld.

Netanyahu keerde terug naar Israël in 1976, nadat zijn oudste broer Yonatan (Yoni) het leven verloor bij Operatie Entebbe, toen Israëlische commando’s vliegtuigpassagiers bevrijdden die in Uganda werden gegijzeld. In 1984 wees Likud premier Yitzhak Shamir hem aan tot vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties. Vier jaar later vestigde hij zich opnieuw in zijn vaderland, waar hij Knessetlid werd en later voorzitter van Likud.

Hij appelleerde bij verkiezingscampagnes aan al dan niet latente gevoelens van angst en onveiligheid. Maar bij zijn speeches straalde hij ook vertrouwen uit, alsof bij hem alles onder controle was. Netanyahu zei dat hij de enige was die het land kon leiden en hij wekte daarbij ook de indruk dat écht te geloven.

”Bibi” zei al in de jaren negentig dat Iran een atoommacht dreigde te worden. Hij stond op gespannen voet met de regering van Barack Obama (2009-2017), die een deal sloot met Iran. Maar hij vond een uitstekende medestander in de pro-Israël-president Donald Trump (2017-2021), die de deal annuleerde. Andere vijanden waren de media en „de linksen”, waaronder allen vielen die niet tot zijn kamp behoorden.

Rem

Een slogan die het goed deed bij verkiezingscampagnes was: ”Bibi of Tibi”. De leus suggereerde dat de stemmer een keuze moest maken tussen hem of Ahmed Tibi. Dat is de Arabische politicus die al jaren in de Knesset zit, zich inspant voor gelijke behandeling van Israëlische Arabieren en graag een Palestijnse staat op de Westelijke Jordaanoever zou zien.

Netanyahu deed inderdaad goede dingen voor het land. Terwijl andere politici graag zagen dat het leger vijanden nog harder zou aanpakken, hield hij doorgaans de voet enigszins op de rem. Hij voorzag namelijk de negatieve militaire, politieke en juridische consequenties op lange termijn.

Netanyahu bleek Israël ook goed op internationale podia te vertegenwoordigen. Hij was in zijn element bij zijn speeches tot de Verenigde Naties. Hij pleegde niet alleen overleg met Amerikaanse leiders, maar ook met de Russische president Vladimir Poetin. Israël was alles behalve geïsoleerd. Premiers en ministers uit vele landen kwamen op bezoek om samenwerking met het technologisch hoogontwikkelde Israël te zoeken. De Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein, Marokko en Sudan sloten verdragen.

Een van de grootste diensten die hij zijn land bewees, was dat hij het als eerste op de wereld uit de coronacrisis loodste. Door zijn contacten met Pfizer kon iedereen vanaf zestien jaar zich laten inenten.

De laatste jaren liep zijn reputatie averij op. Na vier verkiezingen lukte het hem niet een stabiele regering te vormen. Hij liet de coalitie met Benny Gantz van Blauw-Wit op de klippen lopen door de goedkeuring van een begroting te weigeren. Personeel in Netanyahu’s residentie hield het niet uit omdat zijn vrouw Sara een schrikbewind voerde.

De Israëlische media wezen jaren geleden al op de hedonistische levensstijl van de Netanyahu’s. De politie en procureur-generaal begonnen een onderzoek en hij werd aangeklaagd wegens fraude, omkoperij en schending van vertrouwen. Ondertussen sloeg hij concurrenten van zich af, of die nu uit Likud of andere partijen kwamen.

„Naarmate de tijd verstreek, werd het werkelijke doel van het Netanyahu’s regime gemunt: aan de macht blijven”, concludeert biograaf Ben Caspit in het boek ”The Netanyahu Years”. „Hij faalde erin Iran tegen te houden. Hij verwoestte het vredesproces en droeg bij aan de delegitimatie van Israël in de wereld.”

Terwijl Netanyahu grote macht verwierf en zijn achterban mee had kunnen nemen, ondernam hij geen stappen in de richting van vrede met de Palestijnen. Integendeel, door de uitbreiding van nederzettingen op de Westoever en het verspreiden van wantrouwen, leverde hij een bijdrage aan de voortgang van het conflict met de Palestijnen. Hij geloofde dat Israël geen Palestijnse partner heeft. In mei nog bleek dat de rust onder Netanyahu bedriegt: Israël en Hamas voerden opnieuw oorlog en in Israël zelf brak geweld uit tussen Joden en Arabieren.

De komende dagen gaat Netanyahu zich schrap zetten. Zijn partijgenoot, Knessetvoorzitter Yariv Levin, probeert de beëdiging van het nieuwe kabinet uit te stellen. Dat biedt Netanyahu de kans parlementariërs die de coalitie steunen te bewegen naar zijn rechtsreligieuze kamp over te lopen. En mocht de regering er toch komen, dan zal hij als oppositieleider zijn verbaal geschut erop richten.