Hoe lastig het is om deze dagen pro-Israël te zijn in de Arabische wereld, ondervond een Indiase werknemer in de Golf afgelopen week. Hij werkte in Oman en postte een bericht op Facebook met een foto van hemzelf en de kreet „Ik sta achter Israël”. Op de achtergrond was een logo van een bedrijf zichtbaar.

Vrijwel onmiddellijk startte een heksenjacht. Het oorspronkelijke bericht werd in honderd tinten verontwaardiging gedeeld op sociale media, aangevuld met persoonlijke details van de man in kwestie. Het bedrijf dat op de foto zichtbaar was haastte zich om mee te delen dat het niet achter de uiting stond en dat het zou uitzoeken of de man wettelijk vervolgd kon worden. Lang verhaal kort: het visum van de Indiër werd ingetrokken, waarmee hij ook zijn baan verloor.

Het is slechts één voorbeeld van vele. Op YouTube-kanalen roepen influencers in de Golf hun volgers op om zich uit te spreken tegen Israël en voor de Palestijnen, want „dit is geen politiek, maar humanitair conflict. Hier mag niemand zwijgen.” Via WhatsApp delen talloze mensen verontwaardigde berichten. Wie daar tegenin wil gaan, moet een heel dikke huid hebben.

Lees ook

Bemiddeling leidt nog niet tot wapenstilstand Gaza

Autocratisch

Iets gematigder ligt dit in de Verenigde Arabische Emiraten en in Bahrein, twee Golfstaten die vorig jaar een normaliseringsverdrag met Israël sloten. De algemene uitleg van die Abraham-akkoorden was dat de Palestijnen hiermee definitief op achterstand kwamen te staan ten gunste van een opwarmende relatie tussen Israël en deze Golfstaten.

Echter, uit opinieonderzoeken bleek vorig jaar al dat een groot deel van de bevolking van de Golfstaten helemaal niet zat te wachten op deze verdragen. In feite sloot Israël de akkoorden eerst en vooral met de autocratische regimes van deze landen en niet met de bevolking.

Voor de Arabische media in de Emiraten en Bahrein is het dan ook op eieren lopen deze dagen. Ze kunnen niets schrijven dat tegen de officiële richtlijn van de overheid ingaat, maar weten ook hoe gevoelig dit thema voor veel burgers ligt.

Die spagaat leidt tot zeer neutrale commentaren. Zo schrijft The National, een belangrijke krant in de Emiraten, over de aanval op een mediagebouw in Gaza dat hierdoor „accurate informatievoorziening in gevaar komt.” De naam Israël wordt nergens genoemd. Maar juichende verhalen over toenadering en opwarmende relaties zijn voorlopig even een brug te ver.

Waanvoorstellingen

In de meeste andere Arabische landen in het Midden-Oosten is de pers veel openlijker anti-Israël, omdat de standpunten van de overheid en van een groot deel van de bevolking in de pas lopen: Israël is de boeman. De Golfstaten die een verdrag met Israël sloten worden daar flink over de hekel gehaald. Zo schrijft de Algerijnse krant Echorouk dat het conflict „de grenzen en de waanvoorstellingen hebben onthuld van degenen die willen normaliseren.”

De niet-Arabische landen van het Midden-Oosten kiezen voor een nog fellere toon. De Turkse krant Sabah bijvoorbeeld koos een paar dagen geleden voor een voorpagina met de zin „Ze weten heel goed hoe ze kinderen moeten doden”, verwijzend naar een Israëlisch bombardement op Gaza waarbij een aantal kinderen om het leven kwam.

Iran spant als altijd de kroon, maar dat hoeft niet te verbazen gezien het feit dat de relatie met Israël al sinds jaar en dag onder het vriespunt ligt. „De aanvallen van het zionistische regime zijn een misdaad tegen de menselijkheid”, kopte het Iraanse persbureau IRINN bijvoorbeeld op maandag.

Ook de Organisatie voor Islamitische Samenwerking, waarbij 57 islamitische landen zijn aangesloten inclusief de Golfstaten, maakte zondag nog eens onverbloemd duidelijk dat Israël de boosdoener is. De Joodse staat werd in een verklaring „barbaarse aanvallen” op Gaza verweten en „systematische misdaden” tegen Palestijnen.

Het is nog te vroeg om te kunnen zeggen of het conflict blijvende afkoeling zal veroorzaken in de relaties tussen Israël en de Golfstaten. In elk geval is het volstrekt onwaarschijnlijk dat er op korte termijn nieuwe Arabische landen te porren zijn voor een normaliseringsverdrag. Zelfs autocratische heersers schrikken terug van de stem van het volk als die massaal genoeg is.

De les voor hen is dat de Palestijnse kwestie nog altijd een open zenuw raakt. Het Palestijns-Israëlische conflict werd de achterliggende maanden regelmatig doodverklaard, onder anderen door de voormalige Amerikaanse Israël-onderhandelaar Jared Kushner. Maar nu blijkt opnieuw dat deze strijd nog altijd in de haarvaten van de samenleving in het Midden-Oosten zit. ​Palestijnen