Nu moet er echt wat gebeuren, het schiet niet op met de verkoop, denkt Corinne Meinster als ze op een avond in september 2020 inlogt op haar Linked­Inaccount. Ze is thuis, in haar woning in Breda. Buiten wisselen zon en wolken elkaar af, de temperatuur is nog aangenaam voor het seizoen. Haar vrije weekend zit er bijna op, maar de 39-jarige onderneemster wil toch nog even een bericht plaatsen.

„Te koop: Voorstraat 3-5 in Den Bommel, daar ben ik opgegroeid”, schrijft ze aan haar zakelijk netwerk. De link met de advertentie van de makelaar komt erboven. „Dit is mijn ouderlijk huis plus woninginrichtingzaak van mijn ouders. Wat vond ik het altijd leuk om in de winkel van mijn ouders te spelen. Al op jonge leeftijd stond ik hier mijn mannetje. Mijn vader heeft destijds de winkel overgenomen van zijn moeder. Nu komt het moment dat mijn ouders willen stoppen met hun zaak. Zowel mijn broers als ikzelf hebben niet de ambitie om deze zaak voort te zetten.”

Klik. Weg, de wijde digitale wereld in. Zij noch haar drie broers zullen de derde generatie vormen in het familiebedrijf Meinster Wonen, realiseert Corinne zich.

Winkeltje spelen

Wat is er nu leuker dan winkeltje spelen in een echte winkel? De zesjarige Corinne weet het wel; niet voor niets is ze vaak te vinden in de zaak van haar vader, in het Zuid-Hollandse Den Bommel. Guldens, kwartjes en rijksdaalders sorteren. Bonnetjes schrijven. Of spullen netjes leggen. Nieuwsgierig kijkt ze op als het geklingel van de winkelbel de volgende klant aankondigt. En dat is vaak, soms de hele dag door.

De woninginrichtingzaak in het pand aan de Voorstraat in Den Bommel is zes dagen per week open. De zaak huist er al sinds ongeveer 1915, toen nog als manufacturenwinkel Van der Plaat. Die gaat in 1956 over in Van der Plaat en Meinster, en vervolgens in Meinster en van der Welle. Sinds 1985 staat er Meinster Wonen op de gevel. De woonwinkel wordt een begrip op het eiland Goeree-Overflakkee.

Het klassieke pand met hoge plafonds en schildkap ligt in de oksel van de dijk. Boven de winkel woont de familie Meinster, bestaand uit Piet, Corma en hun kinderen Jan, Corinne, Pieter en Marten. Dat ze geen zusje heeft, vindt Corinne jammer. Maar dat is dan ook het enige wat ze niet leuk vindt aan het gezin waarin ze opgroeit. De band in het gezin is hecht.

Zodra ze kan rekenen, lezen en schrijven helpt Corinne mee met balansen: de winkelvoorraad tellen. Vooral de winkel met huishoudelijke spullen –haar ouders hebben een aantal jaren twee zaken– is reuze-interessant. Volgestampt met allerhande spullen –van potten en pannen tot kaarten, en van babykleertjes tot schoolspullen– is het een heuse winkel van Sinkel. De deuren langsgaan om iets te verkopen vindt ze ook een leuke bezigheid. „Een echt handelsdametje”, taxeert Piet haar. „Die gaat later de verkoop in.”

Als ze uit school komt is een van haar oma’s vaak thuis. Ook op de zaterdagen trouwens, want haar moeder werkt veel in de winkel. Oma van vaderskant woont ook boven de zaak. Zij kent het klappen van de zweep. Door het overlijden van haar man kwam ze er met vier kleine kinderen alleen voor te staan. Haar zwager sprong bij en samen hielden ze de woninginrichtingzaak draaiende.

Zoon Piet is vanaf zijn vijftiende in de winkel gaan werken. Geleidelijk aan heeft hij het reilen en zeilen overgenomen. Ook de jongedame met wie hij trouwde, Corma geheten, bevalt de winkel. Verkopen en adviseren vindt ze leuk en ze neemt de boekhouding voor haar rekening. Samen bezoeken ze beurzen om nieuwe collecties tapijt en stoffen in te slaan. Het is een sport voor ze om zo veel mogelijk korting te krijgen op hun aankopen.

Klusjes

Zoals in veel familiebedrijven worden de kinderen van het gezin Meinster al jong ingeschakeld voor allerlei klusjes in het bedrijf. Bij de braderie in mei bijvoorbeeld. Het jaarlijkse evenement in het dorp is een hoogtepunt. De kinderen Meinster krijgen de taak om ’s morgens te helpen met het klaarzetten van alle spullen buiten. Corinne krijgt een eigen verkooptafeltje. Na afloop van de braderie blijven vrienden en kennissen vaak hangen bij de Meinsters. Met mooi weer eten ze op de stoep nog een patatje met elkaar.

Niet alleen biedt de winkel veel speelruimte, het is ook nog eens nooit saai. Het personeel komt vrijdagmiddag in de bovenwoning nog even napraten onder het genot van een hapje en een drankje. Jubilea van personeelsleden worden gewoon thuis bij de Meinsters gevierd. Bij feestelijkheden in de winkel zoals de kaarsjesavond in december, zijn de kinderen ook van de partij. Met een winkelmeisje dat regelmatig de dubbelrol vervult van kinderoppas bij de Meinsters, is het duidelijk: de familie is niet los te denken van het bedrijf en andersom.

Nazaten van eigenaren in familiebedrijven ervaren het voortzetten van het bedrijf vaak als een dure plicht. Stoppen met een bedrijf dat al 65 jaar bestaat, is dan ook niet niks.

Gemiddeld genomen weten familiefirma’s 
–begin 2018 telde Nederland er bijna 273.000– langer de tand des tijds te doorstaan dan niet-familiebedrijven. De meeste niet-familiebedrijven worden niet ouder dan tien jaar. Zo bestaat van de bedrijven met een familie met de meeste zeggenschap in een onderneming 18 procent langer dan dertig jaar, tegen 9 procent van de niet-familiebedrijven. Het geheim van de eeuwige jeugd, zo noemen onderzoekers het als een bedrijf historie opbouwt en tegelijk vernieuwend weet te blijven.

Geen flauw idee

Wat ze wil worden? Corinne heeft geen flauw idee wanneer ze op haar zestiende van school afkomt. Haar ouders raden haar een commerciële, economische opleiding te gaan volgen. Maar al bij het doorbladeren van haar lesboeken, vindt ze de opleiding niks. Ze kiest voor de mbo-opleiding techniek aan het Hout- Meubileringscollege, richting interieur en afbouw. Dat geldt als een goede vooropleiding voor de woninginrichting. Met in haar achterhoofd dat ze daar iets aan heeft als ze in de zaak van haar ouders zou gaan werken. Maar ze heeft eigenlijk niets op met velours en leer of kleurenwaaiers, realiseert ze zich als ze haar diploma heeft.

Op haar negentiende heeft Corinne het thuis en in Den Bommel wel gezien. Gewoon. „Stom, stom, stom!” De winkel is niks aan, en het botert even niet zo tussen haar en haar ouders. „Altijd die telefoon die opgenomen moet worden. Ook ’s avonds onder het eten. Het werk is nooit af. Er is toch meer dan werken?” En dan kom je de klanten uit de winkel ook weer tegen in de kerk. Nou, knap lastig om een keer nee te zeggen.

Ze solliciteert bij een architectenbureau in Breda. Nog in hetzelfde gesprek krijgt ze de baan. „Ik ben aangenomen en ik ga 3000 gulden verdienen!” vertelt ze opgetogen aan haar moeder. Die wacht ondertussen in de auto – ze wilde haar dochter niet alleen laten gaan. Resoluut zegt Corma: „Veel te veel, ga maar terug.” Dat doet Corinne. Maar haar aanstaande werkgever verzekert haar ervan dat het salaris toch echt gepast is. Ze gaat op kamers wonen in Breda en vindt haar draai in het stadse leven. Ze wisselt van baan en stapt over naar de uitzendbranche.

Een dertigersdilemma brengt haar op 29-jarige leeftijd weer in Den Bommel. De vertwijfeling is toegeslagen. Wat wil ik nu echt in het leven? Word ik wel gelukkig van het werk dat ik nu doe? Eenmaal wat vaker over de vloer bij haar ouders, begint ze serieus na te denken over het overnemen van Meinster Wonen.

Haar vader en moeder hebben een mooi bedrijf opgebouwd, vindt Corinne. Ze hebben veel geïnvesteerd om bij de tijd te blijven en aan klandizie hebben ze geen gebrek. Maar overnemen betekent een behoorlijke uitdaging, ontdekt ze. Ze zou zo’n 500.000 euro moeten meebrengen. De winkel zal dan wel heel goed moeten draaien, wil ze die investering terugverdienen, berekent ze. „En dan: mensen willen zó veel. Bovendien moet je op kunnen tegen de grote winkelketens.”

Stille hoop

Ze merkt dat haar ouders tot dan toe een stille hoop hebben op een opvolger uit het gezin. Van Pieter en Corinne hebben ze de meeste verwachting. Toch dringen ze hun wens nooit op aan hun kroost. Van alle kinderen werkt Pieter het meest mee in de zaak. Eerst naast school en vervolgens een paar jaar fulltime. Dat geeft hem gelegenheid te ontdekken of zijn toekomst in Meinster Wonen zou kunnen liggen. Maar nee, hij wil zijn vleugels breder uitslaan. Hij gaat een hbo-opleiding volgen in Rotterdam en daar wonen. Als zijn vader hem nog eens polst „Zeg, denk je er nog weleens over om terug te komen in de zaak?” reageert Pieter met een „Nou, nee…”

„Dat werk dat je nu doet, kun je toch ook voor jezelf doen?” Die vraag van haar vader –op het kruispunt van haar leven– geeft Corinne het zetje om zelfstandig ondernemer te worden. Haar eigen detacheringsbureau Meinselect ziet in 2010 het licht. Ze gaat personeel uitlenen voor opdrachten bij bouw- en vastgoedbedrijven.

In de daaropvolgende jaren neemt ze drie medewerkers aan. Ze betrekt een kantoor in een statig pand in de binnenstad van Breda. De goedlachse en kordate onderneemster ontvangt daar klant en kandidaat.

Een onverwachtse openhartoperatie dwingt vader Piet in 2018 om een tijd afstand te nemen van het bedrijf waarmee hij is vergroeid. En niet te vergeten ook afstand van zijn inspanningen voor het dorp en het eiland – want zoals menig familiebedrijf is betrokkenheid bij de lokale gemeenschap voor Piet Meinster vanzelfsprekend.

Jarenlang is hij ambtsdrager in de hervormde gemeente in Den Bommel. Hij zat in het bestuur van de christelijke basisschool en heeft een vrijwilligersfunctie bij de plaatselijke Rabobank. De Bommelse voetbalvereniging en zangkoren van het eiland kloppen bij hem niet tevergeefs aan voor sponsoring. Ook de vrijwillige brandweer en de ondernemersvereniging van Goeree-Overflakkee kunnen op zijn tomeloze inzet rekenen. „Als je zestig uur per week kunt werken, kun je ook zeventig uur werken”, zegt hij zelf. De operatie confronteert hem met de vraag: kan ik in dit tempo doorgaan? Nee, realiseert hij zich.

Haar ouders gaan nadenken over pensioen, merkt Corinne. En wat gaat er dan met Meinster Wonen gebeuren? Wie neemt dan de zaak over? Een familieberaad is er nooit geweest. Geen lange gesprekken. Gedachten en ideeën worden terloops, tussen de bedrijven door, uitgewisseld. Na Pieter is ook de jongste van het gezin, Marten, al lang en breed ”van het eiland” af. Hij werkt in de sociaal-juridische wereld.

Taptoe

Alleen oudste broer Jan woont nog in het dorp. Hij woont er graag. Als trompettist blaast hij de taptoe op 4 mei en bij de herdenking van de Watersnood van 1953. Het water had die rampnacht kniehoog in de Voorstraat gestaan. Jan was eerder jeugdouderling in de kerk en is nu secretaris van de dorpsraad. Naast zijn werk bij de veiligheidsregio is hij oproepbaar voor de brandweer. Je kunt hem ’s nachts dus wakker maken voor hulpverlening. Maar voor de nieuwste vloertrends hoef je dat echt niet te proberen.

„Kunnen we de taken van de winkel niet gewoon verdelen?” oppert Jan nog. Maar zijn echtgenote ziet een schip met vier kapiteins –en evenveel betrokken partners– niet zitten. Corinne voert een ander bezwaar aan: „Ik merk met een eigen bedrijf hoeveel aandacht het vraagt. Een zaak ‘erbij doen’, gaat niet. Je moet er alles voor geven.”

De zoektocht naar een opvolger van buiten de familie loopt spaak. Een voor de familie wildvreemde meldt zich. De man heeft niets met woninginrichting of Den Bommel, hij heeft gewoon zin in een nieuw avontuur. „Je moet wel iets met Flakkee hebben”, vindt de familie echter. Liever helemaal geen Meinster meer op de gevel van de Voorstraat 3-5, dan met lede ogen de zaak te zien floppen. Zo makkelijk geven de Meinsters hun goede naam niet uit handen.

Dan, in 2019, hakken Piet en Corma de knoop door. Ze zullen Meinster Wonen opheffen en het pand aan de Voorstraat 3-5 verkopen. Opvolging speelt veel familiebedrijven parten. Als er al nazaten zijn, hebben die vandaag de dag niet altijd interesse om het bedrijf voort te zetten. Meer dan hun ouders krijgen kinderen tegenwoordig een breed palet aan opleidingen en beroepen voorgeschoteld. De tijdgeest brengt met zich mee dat over het algemeen ouders hun kroost ruimte willen geven hun eigen keuzes te maken.

Vervolgens moet een opvolger ook capabel zijn om het bedrijf de toekomst door te loodsen. Met ondernemersbloed alleen gaat dat niet lukken, visie en leiding kunnen geven aan personeel zijn net zo goed cruciaal. Tel daarbij het financiële plaatje: ook de Belastingdienst kijkt namelijk met een overdracht mee. Overname van een bedrijf geldt als schenking. Zijn er meerdere kinderen, dan moeten de verschillen financieel worden gelijkgetrokken.

Voor de overname van een bedrijf met een waarde tot ruim een miljoen euro, hoeft de opvolger tot nu geen schenk- of erfbelasting te betalen. Plannen van politieke partijen om deze regeling te versoberen of zelfs helemaal af te schaffen, bezorgen familiebedrijven slapeloze nachten. Ze voelen de bui al hangen: familiebedrijven zullen worden verkocht of verhuizen naar het buitenland, waar de voorwaarden vriendelijker zijn.

Vrede

„Zou je het niet vreemd vinden, straks, om de zaak niet meer te hebben?” vraagt Corma haar man. Piet kijkt zijn vrouw aan: „Ik denk dat het wel mee zal vallen. We zijn in de afgelopen jaren gewend geraakt aan het idee.”

Hij heeft er vrede mee: „Bij collega’s in Oude-Tonge zie je een bedrijf overgaan van vader op zoon, dat is mooi. Het is jammer om dat niet zelf mee te maken. Aan de andere kant: als mijn kind het bedrijf had overgenomen, was ik er misschien zelf tot m’n tachtigste in blijven werken.” Hij had het leuk gevonden als de kinderen verder waren gegaan met de zaak. „Maar dat emotionele is er inmiddels wel af. De kinderen hebben goede banen. Ze hebben het ontzettend goed”, klinkt het trots.

Voor Corma voelt het goed dat er nu een stip op de horizon staat. Met liefde en passie heeft ze altijd voor de zaak gewerkt, maar het was wel keihard werken.

„Zelden wordt er zo’n uniek object aangeboden.” De makelaar prijst het ruim 400 vierkante meter tellende pand op huizensite Funda flink aan. Het geheel bestaat uit woning, royale bergschuur, winkel, showroom, kantoor, magazijn en tuin. „Een huis dat uitermate geschikt is voor liefhebbers van het goede leven: dit alles op korte afstand van de jachthaven van Den Bommel en het mooie Haringvliet.”

Niet alleen Corinne, ook Pieter boort in september 2020 zijn netwerk aan om zijn ouders te helpen. „Hier heb ik de schoolvakanties en weekenden meegewerkt als leerling-woningstoffeerder: onder andere vloerbedekking leggen, zonwering ophangen en repareren, kasten en bedden plaatsen”, schrijft hij op LinkedIn bij de advertentie. „Net als mijn zus ben ik na de middelbare school naar het Hout- en Meubileringscollege gegaan voor de opleiding manager wonen. Het was dan ook niet gek dat er naar mij werd gekeken als potentiële opvolger.”

Nog steeds staat hij achter zijn keuze om door te leren. „Maar tegelijkertijd is het jammer dat het mooie familiebedrijf waar mijn ouders hart en ziel in gestoken hebben geen opvolger heeft.” Hij krijgt een reactie van Jan-Joost: „Mooi opgeschreven neef! Maar gelukkig heb je je eigen route gekozen, en hebben je ouders hebben iets supermoois neergezet.”

Vanwege de lockdownmaatregelen om het coronavirus in te perken, moet ook Meinster in december de deuren sluiten. Tussen Kerst en oud en nieuw komen de kinderen langs om het magazijn op te ruimen. Ze komen marmoleum en rollen vloerbedekking tegen die er al veertig, vijftig jaar moeten liggen.

Het pand is verkocht. De nieuwe eigenaar gaat het ombouwen tot vijf appartementen. Binnenkort zal de naam Meinster van de gevel van het vertrouwde adres verdwijnen, realiseert Corinne zich. Een stuk historie zal overblijven in foto’s, verhalen en gedachten. Tot verdriet van haar zoontje zal haar knusse bedstee dan ook tot de verleden tijd behoren. Corinne kon hem niet blijer maken dan met een logeerpartijtje bij opa en oma, waar het ventje dan in haar oude bed mocht slapen.

Leeg

Een grijze, regenachtige zaterdag in mei 2021. De winkel is nu een week dicht, in mei staan er nog een paar leegverkoopdagen op de agenda. Showroom, magazijn en winkel raken steeds leger. Vertegenwoordigers hebben hun stalen opgehaald. De coronamaatregelen zijn inmiddels versoepeld, Meinster mag weer klanten ontvangen. „Kan ik nog zonwering bestellen?” informeren klanten. Tot augustus heeft Piet nog genoeg klussen om handen.

In de koffiehoek blikken Piet en Corma met een bakje koffie nog eens terug op het verleden. Het afgelopen jaar was „niet het leukste jaar”, drukt Corma wat eufemistisch uit – na een korte stilte. „De verkoop van het pand die niet vlotte. En corona waardoor we onze plannen voor een feestelijke afsluiting telkens vooruitschoven.” Ze vragen zich af of de kinderen misschien wel de zaak hadden overgenomen als ze meer voor groei waren gegaan. „Het is zoals het is”, stelt Corma nuchter en monter vast. „Het is goed zo. Trouwens, het is ook altijd goed geweest. Ik geef de kinders groot gelijk. Je moet niet met tegenzin de zaak overnemen.”

Achter op het perceel, met de ingang aan een zijstraatje, staat een schuur. De ”tapijthal” voor de Meinsters. Het is een oude wagenschuur met verweerd, marineblauwe schilderwerk. Het karakteristieke gebouwtje blijft eigendom van de Meinsters, ze konden er geen afstand van doen.

In het afgelopen jaar zijn er ideeën opgeborreld voor de tapijthal. Een kringloopwinkel, een bed and breakfast… „Een bierbrouwerij en proeverijen geven lijkt ons ook wel wat”, zegt Piet met een lach in zijn ogen. De familie lust graag een speciaalbiertje en de mannen brouwen die zelf, thuis. Onlangs heeft Pieter al een brouwinstallatie op de kop getikt. Het plan staat nog in de kinderschoenen, maar de familie is ondernemend genoeg om het ten uitvoer te brengen.