Op de Meronberg werden vrijdagmorgen 45 bezoekers, onder wie kinderen, doodgedrukt toen zij het Lag Ba Omer festival bijwoonden. Het basale probleem was dat er teveel mensen bijeen waren op een kleine plek met een nauwe trechteruitgang. Staatscontroleur Micha Lindenstrauss waarschuwde al in zijn jaarrapporten van 2008 en 2011 dat er levensgevaarlijke situaties konden ontstaan.

De burgerlijke en religieuze autoriteiten maakten geen gebruik van de relatieve rust in het afgelopen jaar om renovaties uit te voeren en de veiligheid te verbeteren. Een probleem is dat er niet één specifieke autoriteit verantwoordelijk is voor het gebied rond het graf van de 2e eeuwse rabbijn Shimon Bar Yochai. Een aantal chassidische leiders hebben er zeggenschap, maar ook het ministerie van Religie, de lokale autoriteiten en de politie hebben enige invloed.

Dwars

Commentatoren wezen erop dat de politie weinig had kunnen doen om de Meronramp te voorkomen. Amir Ohana, de minister voor Openbare Veiligheid en verantwoordelijk voor de politie, had de bijeenkomst kunnen verbieden of beperken. Maar daarmee zou hij zijn ultraorthodoxe collega-ministers kwaad hebben gemaakt. Zijn baas, premier Benjamin Netanyahu, is van hun partijen afhankelijk om aan de macht te blijven.

De staat heeft in 1948 ultraorthodoxe groeperingen een bepaalde mate van autonomie gegeven, die in de loop van de jaren enkel verder is uitgegroeid. Dat bleek heel duidelijk tijdens de coronapandemie. Een deel van de ultraorthodoxe Joodse gemeenschap in Israël negeerde alle maatregelen consequent. Zo vonden er tijdens het hoogtepunt van de coronacrisis massa-evenementen plaats binnen de ultraorthodoxe gemeenschap. Dat gebeurde in een tijd waarin demonstraties desnoods met geweld uiteen werden geslagen en de politie op grote schaal boetes uitschreef voor veel kleine bijeenkomsten. Alle scholen in Israël waren dicht, maar de talmoedscholen bleven open.

Het direct gevolg was dat het aantal coronabesmettingen na de Joodse najaarsfeesten drie keer hoger lag onder haredim dan onder de rest van de bevolking.

Blauw-Wit-minister Benny Gantz (Defensie) heeft om een staatscommissie gevraagd die de ramp tot de bodem moet uitzoeken.

Toldot Aharon

De pelgrimage naar het graf van rabbijn Shimon Bar Yochai vindt elk jaar plaats op Lag Ba Omer, de 18e van de Hebreeuwse maand Iyar. De traditie zegt dat de rabbijn op deze dag stierf. Hij zou de auteur geweest zijn van de Zohar, het basisboek van de kabbala of Joodse mystiek. Op zijn sterfdag zou hij zijn studenten nog belangrijke geheimen hebben onthuld.

Aan Lag Ba Omer zijn feestelijkheden verbonden. Op de berg Meron dansen de aanwezigen en wordt er gegeten en gedronken. Bij driejarige jongetjes wordt voor het eerst de haren afgeknipt.

De slachtoffers vielen vooral onder de Toldot Aharon. Dat is een chassidische, uiterst conservatieve en anti-zionistische sekte, met centra in de ultraorthodoxe wijken Mea Shearim en Beit Shemesh en New York. Toen hun ceremonie afgelopen was, werd het steeds drukker bij de nauwe uitgang met metalen trappen.