Het boekwerk gaat in op de situatie in de regio die ligt tussen de Middellandse Zee en de Jordaan en waar Israël de belangrijkste natie is. Daar hebben zich twee etnische groepen gevestigd, Joden en Arabieren. Qua omvang zijn ze ongeveer even groot. De Arabieren noemen zich er vaak Palestijnen.

De term apartheid had oorspronkelijk betrekking op Zuid-Afrika, maar tegenwoordig betreft het een universele term. Het verbod op discriminatie en apartheid is zelfs een kernprincipe in het internationaal recht. HRW zegt dat internationale verdragen apartheid definiëren als een misdaad tegen de menselijkheid. Er is sprake van als de ene raciale groep moedwillig over de andere domineert, daarbij systematisch de gemarginaliseerde onderdrukt en onmenselijke handelingen verricht.

HRW stelt dat Israël de rechten van de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever schendt. Palestijnen verliezen daar land, moeten hun toevlucht nemen in zogenaamde Palestijnse enclaves en ze gaan gebukt onder een regime van vergunningen.

De organisatie komt tot deze conclusies na jarenlang onderzoek naar mensenrechten, het bestuderen van casestudies, en na een analyse van overheidsdocumenten en verklaringen van regeringsfunctionarissen. De organisatie doet een oproep aan de aanklager van het internationaal strafhof om een onderzoek in te stellen en Israëliërs die betrokken waren bij misdaden, te vervolgen. Ook roept de groep landen op sancties tegen Israël in te stellen.

HRW schreef in juli 2020 een brief aan de Israëlische regering met een verzoek om een reactie, maar kreeg toen geen antwoord. Israël reageerde deze week wel. De organisatie hanteert volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken al langer „een anti-Israëlagenda”, en uit „fictieve beschuldigingen” die „absurd en vals” zijn.

Aanhangers van Israël kunnen HRW tegenwerpen dat de Arabische minderheid in Israël volledige burgerrechten heeft. Dat alleen Joden en hun naaste familieleden mogen immigreren is ook niet vreemd, want andere landen hebben immigratieregels die bepaalde groepen ook bevoordelen. In Gaza regeert de islamitische Hamasbeweging, die in zijn handvest heeft staan dat Israël moet verdwijnen. Verder typeert Hamas de Westoever als een omstreden gebied waarover Israël en de Palestijnen moeten onderhandelen. Tot slot: hebben Palestijnen niet zelf korte metten gemaakt met vredesplannen waarin hun een eigen staat werd aangeboden?

Het rapport is het zoveelste waarin een mensenrechtenorganisatie Israël veroordeelt. Israël verwerpt die steevast als zijnde eenzijdig en vooringenomen. Ze krijgen enkele dagen aandacht in de media en worden vervolgens vrijwel vergeten. Toch leggen ze steeds weer de vinger op de zere plek. En ze wijzen op serieuze problemen die niet zomaar aan de kant geschoven kunnen worden. Ze laten bovenal zien dat een politieke oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict dringend geboden is.