Hoe lang de coronacrisis het land nog in zijn greep zou houden? Vast nog tot ver in 2021, dachten Tweede Kamer en kabinet vorig jaar. Slecht nieuws dus voor de cultuur- en evenementenbranche. Moesten die tot die tijd hun deuren gesloten houden voor het publiek? Of kon er voor die tijd ervaring met coronaproof festiviteiten organiseren worden opgedaan?

Pogingen om dat aan de hand van zogeheten Fieldlabs uit te zoeken, zijn inmiddels in volle gang. Ze worden georganiseerd door Fieldlab Evenementen; een samenwerking tussen de overheid, de evenementensector en de wetenschap. Na acht wat kleinere experimenten, waarbij het aantal bezoekers beperkt bleef tot enkele duizenden, gaf het kabinet de projectorganisatie op 13 april toestemming om verder op te schalen. Dat ging zonder afstemming met de Kamer. Onder meer ”538 Oranjedag”, een zaterdag te houden popfestival voor 10.000 bezoekers op het Chasséveld in Breda, belandde zo op de lijst.

De belangstelling was overweldigend: 1 miljoen mensen probeerden een kaartje te kopen. Tegelijkertijd is er ook kritiek. Moet dat nou, zo’n feest in de nabijheid van het Amphiaziekenhuis, waar het personeel op omvallen staat en covidpatiënten op de ic vechten voor hun leven? Chirurg Rogier Crolla van het ziekenhuis begon een tegenactie, een petitie, en haalde daarmee in mum van tijd meer dan 200.000 handtekeningen op.

Het is opmerkelijk dat er niet alleen kritiek is op dit ene feest; experts zijn ook kritisch over de op 13 april aangekondigde opschaling van de Fieldlabevenementen als zodanig. Niet ter discussie staat dat proeven nuttig en nodig zijn voor het beantwoorden van de (wetenschappelijke) vraag: Kunnen de basismaatregelen, zoals de anderhalvemeter afstandsregel, worden vervangen door het indelen van bezoekers in bubbels, de aankomsttijden en de looproutes aan te passen, enzovoorts? Maar, zeggen wetenschappers, waarom zoveel (namelijk twaalf) en met zulke grote bezoekersaantallen? Waarom is er na zaterdag 1 mei nog een vergelijkbaar concert in Lichtenvoorde; ook voor 10.000 mensen; en later die maand nog één in Biddinghuizen?

Behalve met de Fieldlabprojecten, die vooral zijn gericht op grootschalige evenementen, probeert het kabinet ook te achterhalen of dierentuinen, pretparken, sportaccomodaties, culturele instellingen en gokhallen alvast meer bezoekers kunnen verwelkomen door hen vooraf te onderwerpen aan een verplichte toegangstest. Ook dat vergt tal van testevenementen, om te bezien of de infrastructuur van de in allerijl aangelegde, commerciële teststraten op orde is en of de digitale verbindingen met de CoronaCheck-app naar behoren werken. Alleen al voor april heeft het kabinet 445 evenementen en 232.000 deelnemers in petto. „Veel te veel”, waarschuwde het OMT vorige week indringend.

De proefopstellingen die in april bewezen veilig zijn, mogen als aan het kabinet ligt in mei en daarna worden verlengd; ook als de kosten voor de toegangstesten oplopen tot 1,1 miljard. „Verspilde moeite”, schreven vier ziekenhuisbestuurders, enkele artsen en de voorzitters van vier grote zorgverzekeraars zondagavond in een brandbrief aan minister De Jonge. Ze vinden dat het geld beter aan het preventiebeleid kan worden besteed.

Het was de Tweede Kamer die het startschot gaf voor de Fieldlabprojecten en de testevenementen. Moties daarover werden aangenomen op 24 september en 24 maart, met respectievelijk 149 (!) stemmen en 120 stemmen voor. Nu beide initiatieven zoveel vragen oproepen én de afstemming erover tussen kabinet en Kamer te wensen overlaat, doet de volksvertegenwoordiging er wijs aan beide nog eens goed tegen het licht te houden. Het coronadebat dat voor komende donderdag staat gepland is daarvoor een prima gelegenheid. Grote vraag: welke fractie durft?