Al sinds april vorig jaar berichten media erover: inzake coronabestrijding kent het kabinet twee kampen. Aan de ene kant de ‘witte jassen’, ministers die zich vooral door de volksgezondheid laten leiden en pleiten voor streng beleid. Het zijn Rutte, De Jonge en Van Ark (beiden VWS). Aan de andere kant bewindslieden die zich primair zorgen maken over de economie en dus pleiten voor versoepeling. Zij heten de drie W’s: Wopke Hoekstra (Financiën), Wouter Koolmees (Sociale Zaken) en Bas van ’t Wout (EZ; was voorheen Eric Wiebes).

Beide kampen botsten enkele malen stevig. Met name in het najaar van 2020 liepen de gemoederen in de ministerraad hoog op. Rutte en De Jonge kregen van de ‘economen’ het verwijt te sterk te focussen op terugdringen van het virus en neveneffecten van het beleid, zoals onderwijsachterstanden, huiselijk geweld, faillissementen en ontslagen, te veronachtzamen.

Bovendien faalde hun testbeleid en deugde hun vaccinatiestrategie niet. Interne spanningen over het beleid zouden zelfs de persoonlijke relaties in het kabinet gaan raken, meldde de Telegraaf.

In dit licht is het verleidelijk het uitstellen van versoepelingen nu te duiden als weer een nieuwe overwinning van de ‘witte jassen’. Die inkleuring doet echter onvoldoende recht aan de werkelijkheid.

Om te beginnen stonden de spanningen in het kabinet eind vorig jaar niet los van de verkiezingen. Een komende stembusgang zet in Den Haag de besluitvorming altijd onder druk en vergroot tegenstellingen uit. Het over de schouder omkijken naar kiezers speelt nu minder sterk.

In de tweede plaats wordt het contrast tussen de twee kampen in het kabinet al snel scherper getekend dan de werkelijkheid toelaat. Zeker, de drie W’s horen beroepshalve vooral de klachten van het bedrijfsleven. En inderdaad, De Jonge en Van Ark luisteren in de eerste plaats naar de noodkreten van de medische beroepsgroep.

Maar dit alles neemt niet weg dat de ‘economen’ nooit een werkelijk alternatief hadden voor het gevoerde beleid. Tekenend is dat zij de achterliggende maanden nooit steun hebben uitgesproken voor herstel.nl, nog het meest serieuze maatschappelijke initiatief om de economie meer ruimte te geven.

Ook hebben de drie W’s nooit verantwoordelijkheid willen nemen voor het risico dat ziekenhuizen en ic’s overbelast zouden raken, zodat tal van niet-coronagerelateerde medische ingrepen niet meer kunnen plaatsvinden.

Uitstel van versoepelingen; misschien geen overwinning van de ‘witte jassen’, maar gewoon van de ratio?