Volgens het hof hebben drie aan het Blok gelieerde stichtingen, waaronder de eigen omroep voor zendtijd voor derden op de publieke zender VRT, zich schuldig gemaakt aan racisme.

De partij, die onlangs het programma al aanpaste, gaat nu waarschijnlijk verder onder een andere naam als Vlaams Belang of Vlaamse Liga. Onder die namen zijn al websites geregistreerd. Zondag komt de partijraad van het Vlaams Blok bijeen om zich te buigen over de toekomst. De partijleiding overweegt een beroepsprocedure bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg.

Een geëmotioneerde partijvoorzitter Vanhecke zei „geschokt en verontwaardigd” te zijn. „Op de dag dat het precies vijftien jaar geleden is dat door de val van de Muur in Berlijn het Oost-Duitse volk zijn vrijheid heeft herwonnen, wordt de vrijheid van meningsuiting in België de mond gesnoerd.” Vanhecke maande zijn aanhang en kiezers wel tot kalmte. Na de uitspraak van het Hof lieten Blok-aanhangers luid protest horen.

Als gevolg van de uitspraak is iedereen die met de partij samenwerkt in theorie strafbaar. Daaronder vallen ook eigenaren van zalen die een ruimte willen verhuren aan het Vlaams Blok. Ook de Belgische posterijen kunnen nu weigeren nog langer propagandamateriaal van de partij te verspreiden.

In april van dit jaar veroordeelde het hof van beroep in Gent de drie stichtingen op grond van partijpublicaties na een jarenlange procedureslag al voor racisme en het aanzetten tot discriminatie. Volgens de partij behaalde zij mede daardoor een grote overwinning bij de regionale verkiezingen van juni, waarbij het Vlaams Blok met 24,1 procent van de stemmen uitgroeide tot tweede politieke formatie. „Wij zijn toen al door de kiezer vrijgesproken”, aldus partijvoorzitter Vanhecke, die eerder al sprak van een „politiek proces.”

Via de drie stichtingen ontvangt het Vlaams Blok bijna alle overheidssteun. Door het verbod op de stichtingen komt de partijfinanciering ook droog te staan. Per uitgebrachte stem en aantal parlementszetels ontvangt elke Belgische partij een bepaald bedrag.

Het Vlaams Blok nam zaterdag al een nieuwe beginselverklaring aan in een poging onder een nieuwe naam ook gematigder kiezers aan te trekken. Het oude standpunt dat alle niet-Europese migranten het land moeten verlaten, is ingeruild voor een verplichting tot integratie en inburgering. Volgens partijkopstuk Dewinter is het dragen van een hoofddoek door moslimvrouwen wel strijdig met dit streven naar integratie.

Met de meer gematigde nieuwe aanpak wil de partijleiding ook voorkomen dat zij in de toekomst weer voor de rechter komt. Vanhecke noemde het dinsdag „een provocatie dat wij elke keer als een crimineel voor de rechter moesten verschijnen.” De klacht tegen het Vlaams Blok was aangespannen door het Belgisch CentrumvoorGelijkheid van Kansen en Bestrijding van Racisme, een overheidsinstelling.

Vanhecke stelde dinsdag dat een nieuwe partij „geen Blok-light, maar een Blok-bis” zal zijn. Ook zullen de bestaande partijkopstukken Dewinter, Vanhecke en fractievoorzitter in de Kamer Annemans gewoon aanblijven. Wel komt er meer interne democratie in de partij.

De Vlaamse christen-democraten (CD&V), de grootse partij in Vlaanderen, zeggen dat het cordon-sanitaire rond het Blok of de opvolger daarvan blijft gelden. „Ze willen geen fouten erkennen of breken met het verleden”, aldus CD&V-voorzitter Vandeurzen. De liberalen van premier Verhofstadt zeggen echter de ontwikkelingen af te willen wachten. Voor de Vlaamse socialisten zal volgens partijvoorman Stevaert niets veranderen in de opstelling richting de top van het Blok.