De deskundigen pleiten voor een OMT voor het klimaat. Zoals het OMT –met daarin artsen en virologen– het kabinet adviseert tijdens de coronacrisis, zo zou een vergelijkbaar team met deskundigen de overheid moeten adviseren over de klimaatcrisis. Een groep van elf experts, die zich Klimaatcrisis Beleid Team (KBT) noemt, deed vorige week vrijdag een eerste duit in het zakje.

Frans Rooijers, directeur van adviesbureau CE Delft, is initiatiefnemer van het KBT. Hij benadrukt dat het team nog geen officieel adviesorgaan is. „Het moet een opmaat zijn naar een echt klimaat-OMT die een volgend kabinet gaat instellen.” Eerder pleitte GroenLinks al voor een Climate Management Team (CMT).

Vorige week vrijdag bracht het KBT haar eerste advies uit. In de komende maanden brengt het team nog adviezen uit over onder meer de industrie, mobiliteit en 
het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving. Rooijers: „We hopen dat onze adviezen worden meegenomen bij de kabinetsformatie.”

Het klimaatpanel van de Verenigde Naties komt toch al met beleidsadviezen. Dubbelop?

„Met die adviezen wordt te weinig gedaan. Ja, er is veel kennis, maar effectief beleid ontbreekt. Als we onze eigen doelen willen halen, moeten we doorpakken. Het KBT beoogt overigens niet om nieuwe doelen te formuleren, maar komt met maatregelen waarmee we de huidige nationale en internationale klimaatdoelen kunnen halen.”

Waar gaat het nu mis?

„Het beleid zit gevangen in dogma’s. Neem de gebouwde omgeving. De transitie naar aardgasvrije woningen zou woonlastenneutraal moeten zijn. Dat is een tactiek van fluwelen handschoenen, maar totaal niet realistisch. Met aardgas verwarmen is nu eenmaal goedkoper dan op de duurzame, niet fossiele manier. Daarbij wordt er te weinig uitleg gegeven. Het aardgasvrij maken is bittere noodzaak met klimaatverandering in het achterhoofd.

Een ander dogma is dat de fossiele industrie wel met wat subsidies te veranderen is. Dat klopt niet. Er moet een energierevolutie plaatshebben. Duurzame energie moet de norm worden.”

In het eerste advies bepleit het KBT een beprijzing van CO2.

„Klopt. En dat niet alleen, maar ook een normering op CO2 (een bovengrens aan de CO2-uitstoot, MK). Die norm leidt dan automatisch tot een prijs op CO2. Schaarste aan emissierechten zorgt vervolgens voor een hogere prijs en een prikkel om minder broeikasgas uit te stoten. Dit budget moet gaan gelden voor alle niet ETS-bedrijven (ETS-bedrijven, de 200 grootste vervuilers van NL, zijn al gebonden aan een Europees systeem voor emissiehandel, MK).”

Waarom neemt iemand van een adviesbureau dit initiatief?

„CE Delft vormt al jaren een brug tussen kennis en beleid. We hebben veel academici in huis en zijn als onderzoeksbureau toonaangevend rond energie, mobiliteit en andere milieuvraagstukken.”Tot en met juli staan er nog vijf adviezen gepland. Houdt jullie taak daarna op?

„Dat is wel de bedoeling. Het vertrekpunt is dat er tegen de zomer een nieuw kabinet zit. Daarna kan er een officieel beleidsteam worden ingesteld. De wetenschappers die nu zitting nemen doen dit zonder vergoeding naast hun normale werkzaamheden.”

In januari kwam GroenLinks met een oproep voor een CMT. Komt dit initiatief uit hun koker?

„Nee. Ons initiatief komt niet uit één hoek en heeft geen politieke kleur. Ik ben er al een maand of vier mee bezig. Gaandeweg kwam ik in aanraking met wetenschappers die met hetzelfde idee speelden.”

De adviezen van het OMT krijgen regelmatig kritiek. Bestaat dat risico bij een CMT ook?

„Ja, dat risico loop je altijd. Klimaatbeleid is een precair onderwerp. De effecten van beleid op zowel bedrijven als burgers kan groot zijn. Dat roept reacties op. Wel hebben we geleerd van de kritiek op het OMT waarin alleen virologen en medische deskundigen zitten. Daarom zochten we naar wetenschappers van allerlei expertise, bijvoorbeeld ook op het gebied van gedrag en economie.”