Napels heeft een overschot aan criminelen en een tekort aan getuigen. Dat is kortweg de dramatische situatie waarin de mooie stad aan de Middellandse Zee verkeert. Giuseppe Pisanu, de Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken, luidde afgelopen weekeinde de alarmbel na de zoveelste moord. „Geweld en illegaliteit tasten de samenleving aan.” De prefect van Napels, de hoogste lokale functionaris voor de openbare orde, zei: „We verliezen hele generaties.”

Het is weer het oude liedje. Het is immers niet voor het eerst dat Napels in het nieuws komt wegens een nietsontziende maffiaoorlog. Eigenlijk staat de stad sinds 1980 gelijk aan misère. Eind jaren ’90 ging het beter met de stad, mede dankzij goed lokaal bestuur. Aan dat optimisme is nu een eind gekomen. Dinsdag vond de politie in Scampia, een van de beruchtste camorra-wijken, in een auto de lichamen van drie mannen. Gezien de krant van dinsdag die op het lichaam van een van de slachtoffers werd aangetroffen, zijn ze dinsdag omgebracht.

Afgelopen weekeinde werd in de aangrenzende wijk Secondigliano een groep van vijf jongeren langdurig beschoten. De man waar het om te doen was, kon zich uit de voeten maken, maar een man in een rolstoel die niets met de schietpartij van doen had, werd dodelijk getroffen. In dezelfde wijk vonden een week geleden twee andere mensen de dood. Een patrouille van de carabinieri in burger werd diezelfde week vergast op mitrailleurvuur. Waarschijnlijk werden ze door de schutters aangezien voor een concurrende clan. De agenten kwamen er met lichte verwondingen en de schrik af.

Tot dusverre zijn dit jaar ruim honderd mensen omgekomen door geweld van het georganiseerde misdaadsyndicaat, dat bestaat uit tientallen clans. Over geheel 2004 zal het dodental oplopen tot een aantal dat vergelijkbaar is met cijfers uit de jaren ’90, toen Napels zijn naam als crimineelste stad van Europa eer aandeed. In 1991 kwamen 258 mensen om door toedoen van de maffia, die in Napels camorra wordt genoemd.

Het bloedigste jaar was echter 1981, toen 264 mensen door de maffia werden gedood. Dat had te maken met de zware aardbeving die Napels en omgeving in 1980 had getroffen en waarbij ruim 2700 mensen het leven lieten. De camorra legde haar hand op veel van de gelden voor noodhulp en wederopbouw. Onderlinge concurrentie leidde tot een maffia-oorlog.

De camorra ontstond rond 1800 en legde zich toe op controle van een straat (”morra” staat voor een deel van een straat). Na 1945 brak voor haar een gouden periode aan door grootscheepse smokkel van onder meer sigaretten, een branche waar Napels nog steeds berucht om is. Later kwam daar handel in drugs bij. Juist de drugshandel is de oorzaak van de huidige oorlog. Het is opvallend dat de meeste slachtoffers jong zijn.

Minister Pisanu reisde woensdag af naar Napels voor crisisberaad, maar heeft geen politieversterking toegezegd. Hij zegt dat eerlijke Napolitanen het heft in eigen handen moeten nemen. In Napels en omstreken bevindt zich nu al de dichtste concentratie van de drie politiemachten waarover de overheid beschikt. Gemiddeld is er één agent op elke 238 inwoners.

Het probleem zit ’m meer in de aanpak. Het is bekend dat de politie niet in sommige wijken durft te komen. De autoriteiten worden met name tegengewerkt door het hardnekkige ”omerta”, het zwijgen van de burgers. Wat betreft de schietpartij van afgelopen weekeinde waarbij de invalide man omkwam, weet de politie alleen dat er veel kogels zijn afgevuurd, maar over de toedracht van de gebeurtenis tast zij geheel in het duister. Betrokkenen houden de kaken stijf op elkaar.

Wie wel de moed heeft om te praten, wordt met de dood bedreigd. Dat overkwam de moeder van een 14-jarig meisje dat afgelopen voorjaar werd doodgeschoten. Zij wordt verweten met de politie en journalisten te hebben gepraat.

Napels is een on-Europese stad als het om de opbouw van de bevolking gaat. Ruim 20 procent van de bevolking is jonger dan 14 jaar. Het aantal 65-plussers is met 11 procent zeer gering. In tegenstelling tot de bevolking van de rest van Italië, neemt het aantal inwoners van de stad jaarlijks toe. Er wonen in Napels ruim 1 miljoen mensen, en in de onmiddelijke omgeving tussen de Vesuvius en de baai nog eens 2 miljoen. De sociaal-economische situatie is belabberd. De werkloosheid bedraagt officieel 25 procent, maar onder jongeren loopt het percentage op tot meer dan 50. De toekomstverwachting op economisch gebied is voor jongeren niet best. Zij vormen een gemakkelijke prooi voor de camorra-clans. Een oplossing ligt niet in het verschiet.