Oeigoeren vormen een overwegend islamitische bevolkingsgroep die leeft in de noordwestelijke regio Xinjiang, de grootste regio van China. De ongeveer 12 miljoen Oeigoeren spreken een eigen, aan het Turks verwante taal en hebben in theorie een vorm van zelfbestuur. Ze staan cultureel en etnisch dicht bij andere Centraal-Aziatische volken.

De woestijnachtige regio is goed voor circa een vijfde van de katoenproductie in de wereld, maar het gebied is ook rijk aan olie en gas. Peking ziet het ook als een belangrijke handelsroute.

Critici stellen dat Peking Oeigoeren wil assimileren, zoals dat ook met de bevolking van Tibet zou gebeuren. De afgelopen decennia zijn Han-Chinezen (de voornaamste etnische groep in China) massaal naar Xinjiang getrokken. De Oeigoeren voelen dat hun cultuur en levenswijze daardoor onder druk is komen te staan.

Vroeg in de 20e eeuw hebben de Oeigoeren zich onafhankelijk verklaard, maar vanaf 1949 nam het communistische regime de macht er volledig over. In 2009 kwamen ongeveer tweehonderd Oeigoeren om bij onlusten in Xinjiang. Volgens Peking ging het om activisten die een eigen staat wilden. In de jaren daarna is met grootschalige veiligheids- en surveillance-operaties elke oppositie gesmoord.

Oeigoeren worden in kampen opgesloten, gemarteld en gesteriliseerd en moeten dwangarbeid verrichten, zeggen mensenrechtenactivisten en experts van onder meer de Verenigde Naties. Enkele Europese regeringen en de Verenigde Staten bestempelen de Chinese praktijken als genocide. De Tweede Kamer heeft dat ook gedaan, met maandag sancties tegen een Kamerlid van D66 als gevolg. Ook andere Europese parlementariërs staan op de sanctielijst sinds de EU tot woede van Peking strafmaatregelen afkondigde tegen Chinese functionarissen die verantwoordelijk worden geacht voor de onderdrukking.

Amnesty International stelde onlangs in een rapport dat kinderen van Oeigoerse ouders die vanwege werk of studie naar het buitenland gingen, worden vastgehouden in ‘weeshuizen’ van de staat. Soms zijn ze maar een paar jaar oud.