Wetenschap & techniek

De hele wereld past op een dubbelzijdige pannenkoek

De aarde is een driedimensionale bol, en dat maakt het lastig om er een accurate platte 2D-kaart van te maken. Op de meeste kaarten staan de werelddelen dan ook misvormd weergegeven. Maar de nieuwe ‘pannenkoekprojectie’ van drie Amerikaanse wetenschappers moet dat probleem verhelpen.

3 March 2021 18:57
De nieuwe pannenkoekprojectie geeft de wereldkaart nauwkeuriger dan ooit weer. beeld University of Princeton, Richard Gott, Robert Vanderbei en David Goldberg
De nieuwe pannenkoekprojectie geeft de wereldkaart nauwkeuriger dan ooit weer. beeld University of Princeton, Richard Gott, Robert Vanderbei en David Goldberg

De nieuwe projectie bestaat uit twee platte ‘pannenkoeken’: een met de Noordpool in het midden, de ander met de Zuidpool in het midden. De evenaar vormt de rand van beide kaarten. Hun projectie is de meest nauwkeurige platte kaart van de aarde die ooit is gemaakt, stellen de onderzoekers.

Score

Richard Gott, een emeritus hoogleraar astrofysica van Princeton University (VS), ontwikkelde de nieuwe wereldkaart samen zijn collega Robert Vanderbei en David Goldberg van Drexel University in Chicago (VS). Ze publiceerden deze eind vorige maand op de wetenschappelijke opensourcewebsite ArXiv.com.

Het is niet voor het eerst dat Gott en Goldberg zich bezighouden met wereldkaarten. Al in 2007 hebben ze bestaande kaarten beoordeeld. Hoe lager de score, hoe beter de weergave van de projectie is: een wereldbol zou een score van 0,0 hebben.

Zo hangt in schoollokalen meestal de rechthoekige Mercator-projectie met een Goldberg-Gottscore van 8,296. Ook Google Maps gebruikt deze weergave als basis. Het nadeel is echter dat deze de oppervlakten rond de Noord- en Zuidpool op de wereldkaart enorm uitrekt.

De meeste rechthoekige 2D-kaarten rekken landmassa’s op de Noord- en Zuidpool enorm op. Daardoor lijkt Groenland even groot als het werelddeel Afrika, dat in feite veertien keer groter is.

De eveneens populaire Winkel-Tripleprojectie uit 1921, die de wereld afbeeldt als een ovaal, doet het een stuk beter met een Goldberg-Gottscore van 4,563. Tot op heden was dat de beste wereldkaart, maar deze had als nadeel dat Azië enorm ver weg lijkt te liggen van de Amerikaanse westkust.

„Je kunt niet alles perfect maken”, zegt Gott. „De ene kaart, die goed is in het weergeven van het ene, is wellicht niet goed in het weergeven van andere zaken.”

De nieuwe ‘pannenkoekprojectie’ moet aan alle nadelen een einde maken. De beide pannenkoeken van de gepatenteerde kaart kunnen eenvoudig op elkaar worden geplakt, laat Gott weten. Met een touwtje of meetlint kunnen afstanden van de ene naar de andere plaats op de wereldbol eenvoudig worden opgemeten. „Als je een mier bent, kun je van de ene kant van deze de ‘pannenkoek’ naar de andere kant kruipen”, zegt Gott. „De wereld gaat gewoon verder over de evenaar. Afrika en Zuid-Amerika zijn over de rand gedrapeerd, als een laken over een waslijn, maar ze vormen elk één continent.”

Afwijking

Hoewel de nieuwe kaart erg nauwkeurig is –de Goldberg-Gottscore is met 0,881 kleiner dan ooit– kent ook deze een afstandsfout, maar die is geringer dan die van andere wereldkaarten. Maximaal bedraagt de afwijking 22,2 procent. Gebieden bij de evenaar zijn slechts 1,57 keer groter afgebeeld dan die in het midden. „Onze kaart lijkt meer op de wereld dan welke andere platte kaart ook”, constateert Gott. „Om de aarde in zijn geheel te zien, hoef je niet meer aan een wereldbol te draaien; je kunt simpelweg onze platte kaart omdraaien.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer