Hij maakte de wijzigingen donderdagavond in Brussel bekend. Daar waren de regeringsleiders van de 25 EU-lidstaten bijeen voor een tweedaagse top. Die kunnen leven met de formatie zoals die er nu uitziet.

Italië schuift minister van Buitenlandse Zaken Frattini naar voren als kandidaat. Hij gaat Justitie beheren. Eerder was die post toegewezen aan zijn landgenoot Buttiglione. Die trok zich eind vorige week terug onder invloed van zware kritiek vanuit het Europees Parlement op zijn conservatieve standpunten over homoseksualiteit en de rol van de vrouw.

Afgelopen dinsdag nomineerde de regering van Letland de voormalige bewindsman van Onderwijs en van Financiën Piebalgs voor een functie in het dagelijks bestuur van de Unie. Hij vervangt Udre, die in het EP eveneens onder vuur lag, en krijgt Energie onder zijn hoede.

Dat beleidspakket viel aanvankelijk toe aan de Hongaar Kovacs. Diens kennis van het betrokken terrein bleek tijdens een hoorzitting echter onvoldoende. Hij is daarom doorgeschoven naar Belastingen en Douane, waarvoor in eerste instantie Udre op het lijstje stond.

Kroes heeft de herschikking overleefd. Zij mag de komende vijf jaar toezicht uitoefenen op de naleving door het bedrijfsleven van de EU-regels voor een vrije concurrentie. Die zijn onder meer bedoeld om machtsconcentraties op markten, bijvoorbeeld als gevolg van een fusie of overname, te vermijden. Bij veel europarlementariërs leeft de vrees dat de liberale politica gelet op haar nauwe banden met tal van ondernemingen in het verleden, in veel situaties niet objectief zal kunnen oordelen.

Barroso noemde haar donderdag echter „een uitstekende kandidate, met een waardevolle ervaring in de zakenwereld.” Hij herinnerde aan de afspraak dat zij bij een dreigend belangenconflict de behandeling van het desbetreffende dossier aan hem of een collega zal overdragen. Als zij in de voorbije jaren commissaris was geweest, zou dat in minder dan 1 procent van de gevallen zijn gebeurd, benadrukte de Portugese voorzitter.

Premier Balkenende, die enkele maanden geleden veel lof oogstte voor het binnenhalen van de zware post Mededinging en die zich er de achterliggende dagen sterk voor heeft ingezet om die hoofdprijs niet kwijt te raken, kwalificeerde het gewijzigde team als „goed en evenwichtig.” Hij sprak verder van „een mooie dag voor Nederland.” Ook binnen de Tweede Kamer heerst tevredenheid.

Vorige week kreeg de Commissie in haar aanvankelijke samenstelling niet de vereiste goedkeuring van het Parlement. Onder de grote politieke groeperingen kon zij rekenen op alleen de steun van de christen-democraten. Dat noopte Barroso tot het aanbrengen van veranderingen. Vrijwel zeker zal het EP de nu voorgedragen ploeg wel groen licht geven. De eerste reacties van die zijde wijzen daarop.

Vrijdag treedt Barroso met de fractievoorzitters in overleg over het tijdschema. Hij streeft ernaar dat de vertrouwensstemming over twee weken, als het Parlement vergadert in Straatsburg, zal plaatsvinden. Anders kan dat op z’n vroegst begin december. Vooraf moeten er met de nieuwe kandidaten nog hoorzittingen worden gehouden.