Gesprek in Brussel over abortus vol beschuldigingen
Het lijkt net een pingpongspel wanneer Polen, het Europees Parlement en de Europese Commissie met elkaar in gesprek gaan over abortus. Veel wederzijdse beschuldigingen, weinig toenadering.
De verwijten tussen de gesprekpartners in Brussel woensdagmiddag vliegen als pingpongballen tijdens een tafeltennistoernooi over tafel. Het grootste deel van de Europarlementariërs in de commissies vrouwenrechten en burgerlijke vrijheden zijn voor het recht op abortus. Daartegenover staan de vertegenwoordigers van Polen, waar eind januari de abortuswetgeving juist is aangescherpt. In het land is zwangerschapsonderbreking nu alleen toegestaan wanneer er sprake is van verkrachting, incest, of als het leven van de moeder in gevaar is door de zwangerschap.
Het eerste punt dat de Poolse ambassadeur in Brussel, Andrzej Sados, tijdens de hoorzitting meteen kwijt wil, is dat de abortuswetgeving een nationale bevoegdheid is, waar de Europese instellingen niets over te zeggen hebben. Eurocommissaris Helena Dalli van Gelijkheid deelt zijn mening echter niet volledig. Ja, zegt Dalli, de EU heeft geen bevoegdheden als het gaat om abortus. „Maar lidstaten moeten bij gebruik van hun bevoegdheden wel het internationaal recht respecteren.”
Strijd
Dat is volgens de Eurocommissaris nu niet het geval. Ze noemt de Verenigde Naties en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM), die volgens haar hebben gesteld dat het handelen van Polen ingaat tegen de internationale verplichtingen van het land op het gebied van mensenrechten. Sados bijt iets later weer terug. Hij wijst erop dat het EHRM juist „consequent” heeft geoordeeld dat lidstaten de ruimte hebben om zelf te bepalen onder welke voorwaarden abortus is toegestaan.
De Poolse voorzitter Dorota Bojemska, werkzaam bij het ministerie van Gezin en Sociaal Beleid, stelt daarnaast dat Polen na de aanscherping van de abortuswet het internationaal recht méér respecteert. Hoe? De nieuwe abortuswet maakt zwangerschapsonderbreking op grond van ernstige afwijkingen in het land illegaal – voorheen werden de meeste abortussen in Polen op grond daarvan uitgevoerd. Bojemska beredeneert dat nu dit niet meer mogelijk is, het land niet langer mensen met een handicap discrimineert.
De meeste Europarlementariërs waren het absoluut niet met Sados en Bojemska eens. Zij zijn van mening dat abortus een vrouwenrecht is. De nieuwe wet in Polen is dus een schending van mensenrechten, leidt alleen maar tot onveilige abortussen, zorgt ervoor dat vrouwen in Polen naar andere Europese lidstaten moeten reizen voor gezondheidszorg en dit alles is het gevolg van rechtsstaatschendingen in het land. Dat zijn samengevat de punten die de Europarlementariërs aandroegen.
De hoofdvraag van de leden in het Parlement is dan ook: wat gaat de Commissie doen om de situatie in Polen aan te pakken? Dalli verklaarde dat de Commissie „alles zal doen wat in haar macht ligt op dit gebied.” Ze wees bijvoorbeeld op financiële steun die Brussel geeft aan organisaties in Polen die gelijkheid promoten.
Ook werden de meerdere inbreukprocedures en de artikel-7-procedure die de Commissie tegen Polen startte vanwege zorgen over de onafhankelijkheid van de rechtspraak aangehaald. Maar volgens Sados zijn die procedures overbodig. „In Polen zijn de rechtbanken onafhankelijk van andere autoriteiten.” De wijziging van de abortuswet is volgens de ambassadeur dan ook volledig legitiem, een claim die de rest in Brussel woensdag bleef aanvechten.
