De Britten bereiken zondag een nieuw mijlpaal: een jaar zonder lidmaatschap van de Europese Unie. Die datum staat vooral voor een symbolische scheiding, want de echte scheiding vond plaats op de eerste dag van deze maand. Sinds 1 januari maakt het Verenigd Koninkrijk geen deel meer uit van de Europese interne markt en douane-unie.

De gevolgen daarvan zijn groot, is jarenlang geroepen. Het blijft echter over het algemeen nog vrij rustig. Geen gigantische chaos. Geen drama. Is de Britse en Europese bevolking de afgelopen jaren onterecht bang gemaakt voor de brexit en zijn gevolgen, of zit er een addertje onder het gras?

„Ja, de lange files die we verwacht hadden zijn uitgebleven”, zegt Lyne Biewinga, leden-directeur bij de Nederlands-Britse Kamer van Koophandel (NBCC). „Wat dat betreft valt het mee, maar dat neemt niet weg dat onze leden zowel aan de import- als aan de exportkant tegen dingen aanlopen, ondanks alle voorbereidingen. Waar nodig ondersteunen wij bij de vragen die er zijn.”

Ingewikkeldheid

Ze vertelt over vertragingen door kleine foutjes in de exportdocumenten. „Dan staat er een letter o in plaats van een nul.” Of de ingewikkeldheid van de nieuwe oorsprongsregels, die vaker van toepassing zijn dan bedrijven dachten. „In de praktijk kost dit allemaal extra tijd en geld.”

De Britse kant lijkt minder goed voorbereid dan de Nederlandse kant, hoort Biewinga. Ze vertelt over een Brits bedrijf dat ze eerder deze week aan de telefoon had. „Die man liep te balen en te mopperen en zei: Hier heeft de regering ons niet op voorbereid.”

De frustratie bij Britse bedrijven zorgt ervoor dat de directeur steeds meer Britten spreekt die erover nadenken om zich in Nederland te vestigen. De officiële cijfers van de Netherlands Foreign Investment Agency bevestigen dit beeld. Zo’n 500 bedrijven staan op dit moment op een lijst van ondernemingen die vanwege de brexit erover nadenken om naar Nederland te verhuizen of uit te breiden. Dat waren begin vorig jaar ongeveer 400 bedrijven; begin 2019 iets meer dan 250 bedrijven.

Biewinga noemt dit een positieve ontwikkeling voor Nederland. Dat betekent volgens haar echter niet dat de voordelen opwegen tegen de nadelen. „De reisbeperkingen vanwege het coronavirus vertroebelen bijvoorbeeld het beeld.” Zij wijst erop dat er vanwege de beperkingen nu weinig mensen zijn die reizen. „Dat staat op een lager pitje, maar het zal straks duidelijker zichtbaar zijn dat het complexer is om bijvoorbeeld zomaar in het Verenigd Koninkrijk te gaan werken.”

Overweldigd

Ook de Brit Danny Webster, hoofd belangenbehartiging bij Evangelical Alliance, is van mening dat de gevolgen van de brexit vanwege de coronapandemie op dit moment niet volledig zichtbaar zijn. „Dat zal de komende jaren wel steeds zichtbaarder worden, maar de brexit is op dit moment overweldigd door corona.”

Waar Biewinga zicht heeft op de handel tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk, weet Webster vanwege zijn werk goed wat er nu rond de brexit speelt in de Britse samenleving en wat de rol van de kerken daarin is.

Webster merkt echter dat zeker sinds het nieuwe jaar de brexit niet meer leeft onder de Britten of in kerken. „Eigenlijk hebben de meeste mensen er vorig jaar ook niet echt meer over nagedacht.” Toen het Verenigd Koninkrijk op 31 januari de EU verliet, waren daarmee ook de meeste discussies tussen mensen afgelopen, zegt de Brit.

Alleen afgelopen november en december, toen de spanningen over de handelsonderhandelingen tussen Londen en Brussel toenamen, leefde de discussie weer even op, vertelt Webster. Mensen vroegen zich af of er een akkoord zou worden gesloten en wat erin zou staan. „Maar toen ze uiteindelijk wel een deal sloten, was er een gevoel van opluchting.”

Webster denkt dat voor de meesten in het Verenigd Koninkrijk de verdeeldheid door de brexit nu niet meer prominent aanwezig is. Natuurlijk zijn er mensen die gepassioneerd zijn of zich er nog steeds tegen verzetten dat het land de EU heeft verlaten, vertelt hij. „Maar over het algemeen is er een gevoel dat de brexit achter de rug is en dat het nu tijd is om verder te gaan.” De Brit ziet genoeg problemen als gevolg van de coronapandemie waar ze voorlopig druk mee zullen zijn.