Vaccins, grenssluiting, niet-noodzakelijke reizen, mutaties, sneltesten, coronapaspoorten. Allemaal thema’s die donderdag op de agenda van demissionair premier Mark Rutte en zijn Europese collega’s stonden. Maar over de meeste van deze kwesties kwamen de 27 leiders niet tot een concreet besluit. De periodieke bijeenkomst om de coronapandemie op het hoogste niveau te bespreken, wordt door sommigen in Brussel eerder als een „sessie psychotherapie” gezien, meldde nieuwssite Politico vrijdag.

Een kwestie waarin de Europese leiders de minste vooruitgang boekten, was het voorstel van Griekenland om binnen de Europese Unie met een ‘coronapaspoort’ te komen. Een Europees erkend certificaat zou volgens de Grieken ervoor moeten zorgen dat alle mensen die zijn ingeënt weer vrij door de EU kunnen reizen.

Andere Zuid-Europese landen, die eveneens voor een groot deel afhankelijk zijn van toerisme, zien zo’n coronapas ook zitten. Er zijn echter ook lidstaten, waaronder Nederland en Frankrijk, die een stel bezwaren hebben.

De Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zei tijdens een persconferentie na de EU-top dat er eerst nog een groot aantal vragen moet worden beantwoord voordat er een besluit komt over een Europees certificaat. „Hoe zorg je ervoor dat je de rechten respecteert van degenen die nog geen toegang hebben tot een vaccin en welke alternatieven bied je aan degenen die legitieme redenen hebben om het vaccin niet te nemen?”, vroeg Von der Leyen zich onder andere hardop af.

Verrassend

Naast het voorstel van Griekenland bespraken de leiders ook een suggestie van België. Het land wil graag een tijdelijk verbod op niet-essentiële reizen in de hele EU. Het is echter niet verrassend dat dit plan, dat in strijd wordt gezien met het Griekse voorstel, ook niet genoeg steun kreeg in Brussel.

Dat zorgt ervoor dat lidstaten afzonderlijk van elkaar verschillende besluiten hierover nemen. De Franse president Emmanuel Macron meldde donderdag vlak na de EU-top dat vanaf zondag reizigers uit andere lidstaten een recente negatieve Covid-19-test moeten tonen. België zal waarschijnlijk zijn burgers gaan verbieden niet-noodzakelijke reizen naar het buitenland te maken.

De lidstaten zetten zich er wel gezamenlijk voor in om de grenzen binnen de EU open te houden, zei Von der Leyen. De Commissie komt maandag met een plan van aanpak om het sluiten van de nationale grenzen te voorkomen. Het idee is dat er „donkerrode zones” komen –gebieden waar er hoge aantallen coronabesmettingen zijn– en dat er specifiek in die gebieden beperkingen gaan gelden. Deze zones zijn niet gebonden aan landgrenzen.

Toch is het mogelijk dat een land alsnog besluit om, ondanks de donkerrode zones, de grenzen helemaal te sluiten. Zo heeft Duitsland laten weten dat het de maatregel alsnog niet uitsluit.

Ook de beschikbaarheid van vaccins in de EU kwam donderdag aan bod. Hoe komt het dat het vaccineren zo traag gaat, in vergelijking met bijvoorbeeld Israël? En hoe komen we snel aan meer vaccins, vroegen verschillende EU-leiders zich af. Ze legden uiteindelijk deels de schuld bij de farmaceutische bedrijven en riepen die op om zich te houden aan het aantal beloofde leveringen.

Hongarije wees echter donderdag met een beschuldigend vingertje naar de EU. Het Europees Geneesmiddelenbureau zou volgens het land erg langzaam zijn met het goedkeuren van vaccins. Hongarije heeft daarom als eerste EU-land op eigen houtje via een noodprocedure besloten het Russische vaccin Spoetnik V goed te keuren.