Een paar weken leek het dat Donald Trump zich bij zijn verlies had neergelegd. Totdat begin deze week ineens de opname opdook van een telefoongesprek over de verkiezingen in Georgia. Geboeid heb ik die opname geluisterd. Wat gebeurt hier? En wat zegt het over de manier van denken.

Vorige week zaterdag: Brad Raffensperger, de minister in Georgia die verantwoordelijk is voor de verkiezingen, krijgt de president aan de lijn. „We hebben deze verkiezingen gewonnen”, zegt de president. Er is alleen met de stemmen gerommeld. Trump vraagt daarom aan Raffensperger en twee andere deelnemers aan het gesprek om 11.780 stemmen te vinden die zijn overwinning onderstrepen.

De president zegt dit alsof het een feit is. Hij doet ook geen moeite de anderen daarvan te overtuigen; zij weten dat immers ook.

Heel beleefd geeft Raffensperger aan dat het anders ligt. „Uw gegevens zijn verkeerd, meneer de president.” Maar Trump heeft de knop nog op ‘zenden’ staan en vervolgt: „Je weet dat er is gerommeld, maar je rapporteert dat niet.” Volgens de president een „misdrijf.”

Als je zoiets zou lezen, zou je zeggen: de man gelooft het zelf niet. Er is immer geen bewijs voor de beweringen van stembusfraude.

Maar als je de opname beluistert, krijg je toch echt de indruk dat Trump dit echt gelooft. Dat intrigeert me. Dat kan alleen als je een heel andere manier van denken hanteert.

Op zich weten we dat Trump heel creatief is met spelregels. Om die reden geldt hij ook als populist. In de eerste maand van zijn presidentschap in februari 2017 sneerde hij al over „zogenaamde rechters” die zijn inreisverbod afkeurden. Maar als een rechter wettig is beëdigd, is er volgens de Amerikaanse grondwet niets „zogenaamds” aan zijn vonnis, ook als dit tegen de regering ingaat.

Toch ligt het met dit telefoongesprek een slag anders. Hij begint met de conclusie en wordt ongeduldig als de feiten daar niet bij passen. Dan moet er snel worden gezocht waar die stembiljetten dan zijn gebleven.

Normaal gaat het andersom. Na de verkiezingen worden eerst de stemmen geteld. Uit die telling volgt de uitslag.

Eerst de feiten, dan de conclusie. Die manier van denken is in de moderne tijd heel normaal. Zo onderzoeken we of medicijnen werken; zo besparen we op stookkosten. Dat is de methode van proefondervindelijk vaststellen van feiten.

In de geschiedenis zijn ook andere methoden gebruikt. Feiten werden vooraf als uitgangspunt verklaard. Daar hoefde je geen onderzoek voor te doen. De zogeheten ”Copernicaanse wending” zorgde voor de omslag. Altijd was men ervan overtuigd dat de zon om de aarde draaide. Copernicus kwam in de zestiende eeuw na het kijken door een telescoop tot een andere conclusie: de aarde draaide om de zon. Voor die tijd was dat revolutionair.

Aan deze kwestie doet dit telefoongesprek van Trump mij denken. Het de vaste overtuiging is: „Wij hebben gewonnen”; die biljetten moeten dus ergens zijn.

Is Trump hiermee dus een middeleeuwer? Laten we het er voorlopig op houden dat hij in elk geval behoorlijk buiten de box denkt.