Beiroet toont Arabische verdeeldheid
De Arabische top die woensdag in de Libanese hoofdstad Beiroet begon, moest een teken van eenheid en optimisme worden, maar brengt vooral de verdeeldheid onder de deelnemers naar voren. De eerste dag van de bijeenkomst verliep chaotisch.
Belangrijke hoofdrolspelers blijven weg, woedende Palestijnen verlaten de conferentie en Saudiërs vragen het gastland om excuses. De verdeeldheid wordt nog eens extra benadrukt door Syrië, dat oproept alle banden met Israël te breken. De Saudische kroonprins Abdullah bin Abdul Aziz lichtte op de eerste dag van de twee dagen durende top zijn inmiddels bekende vredesplan toe. Hij bood Israël normalisering van de relaties aan als dat land zich terugtrekt achter de grenzen van voor de Zesdaagse Oorlog van 1967.
Hij voegde eraan toe dat Israël de Palestijnse staat en zijn hoofdstad Jeruzalem moet erkennen. Ook krijgen de Palestijnse vluchtelingen het recht om terug te keren. Het plan zou door de Arabische Liga moeten worden voorgelegd aan de VN-Veiligheidsraad.
De Arabische top begon de dag met een nieuwe tegenvaller. De Jordaanse koning Abdullah II zegde af vanwege „gezondheidsredenen.” In zijn plaats is premier Ali Abu Ragheb naar Beiroet gereisd. Eerder besloot president Mubarak in Caïro te blijven uit solidariteit met Arafat, die niet naar de top mocht van de Israëlische premier Sharon.
Het volgende incident gebeurde toen de Palestijnse leider de top rechtstreeks wilde toespreken via een satellietverbinding vanuit Ramallah op de westelijke Jordaanoever, maar geen toestemming kreeg van de Libanezen. „We hebben uren met de Libanezen onderhandeld om uitzending van Arafats rede mogelijk te maken. Elke Arabische leider nam het voor ons op maar zij (de Libanezen) kwamen alleen met domme excuses”, aldus een Palestijnse functionaris. Hierop verlieten de Palestijnen boos de conferentie.
Het optreden van de gastheer tegenover de Palestijnen leidde weer tot woedde bij de Saudische delegatie. Kroonprins Abdullah vroeg daarop aan de Libanezen hun verontschuldigingen aan te bieden aan de Palestijnen.
De Verenigde Arabische Emiraten namen wel stappen na de maatregel van de gastheer. Het Golfstaatje degradeerde zijn afvaardiging uit solidariteit met de Palestijnen. Vice-president en premier Makhtoum bin Rashid vertrok en liet het werk over aan zijn minister van Buitenlandse Zaken.
De Palestijnse president Arafat was later wel live te zien op de Arabische nieuwszender al-Jazeera. Hij prees het „verlichte, dappere” vredesplan en sprak de hoop uit dat de top met dit plan „voor de vrede van de dapperen onder ons en onder de Israëlische en Joodse mensen” zal instemmen.
De eenheid en vredeswens die de top in Beiroet moet weerspiegelen werd later nog weer eens doorbroken door de Syrische president Assad. In zijn toespraak riep hij de Arabische landen op hun banden met Israël te verbreken zolang er geen allesomvattende vrede is. Bovendien zouden de Arabische leiders door moeten gaan met het steunen van de intifada.
Ondanks al deze tegenslagen prees de Amerikaanse president George Bush het Saudische voorstel. De president hoopt dat de andere landen voortbouwen op de ideeën van de kroonprins, aldus een woordvoerster van het Witte Huis. Bush noemde de toespraak van Abdullah „een positieve stap in de richting van vrede.”
Maar een hoge Amerikaanse functionaris die sprak op voorwaarde van anonimiteit, gaf een heel ander beeld. Volgens de zegsman is de Arabische top tot een chaos verworden. „Het loopt anders dan we hadden gehoopt”, aldus de functionaris. Washington had Arafat en andere leiders liever bij de top gehad „maar we hopen nog steeds dat er iets positiefs kan worden gedaan met het Saudische voorstel”, zei de functionaris.
De in Londen gevestigde Arabische krant al-Quds al-Arabi zegt een e-mail te hebben ontvangen van Osama bin Laden, waarin het vredesvoorstel van de Saudische kroonprins Abdullah voor het Midden-Oosten wordt verworpen en de Palestijnse zelfmoordaanslagen worden geprezen.
Duizenden mensen in Libanon, Egypte, Jordanië, Syrië, Irak en Libië hebben woensdag geprotesteerd tegen het vredesplan dat de Saudische kroonprins Abdullah presenteerde op de top van de Arabische Liga in Beiroet.
De betogers beleden hun steun aan de Palestijnse opstand en veroordeelden Israël en de Verenigde Staten. Ook verklaarden zij zich solidair met Irak, dat vanwege zijn verzet tegen hernieuwde VN-wapeninspecties kans loopt op nieuw militair optreden door de VS.