Hoogeveen wordt wel het ”Jeruzalem van het noorden” genoemd, omdat er zo veel kerken zijn. In 2004 waren er 64 kerkgenootschappen.

In het centrum staan twee grote kerken op enkele honderden meters afstand van elkaar. Het zijn de Grote Kerk en de Hoofdstraatkerk, beide in gebruik bij de protestantse gemeente Hoogeveen.

De Grote Kerk is het oudste kerkgebouw van de stad. Ze dateert uit 1658 en is daarna diverse keren vergroot. De laatste verbouwing vond plaats in 1969. Toen heeft het interieur een gedaanteverwisseling ondergaan, waarbij de kerk de huidige open uitstraling kreeg.

De Grote Kerk is in gebruik bij de hervormde wijkgemeente Centrum, die in 2016 ontstond door het samengaan van de confessionele gemeente en de Gereformeerdebondsgemeente. Beide wijkgemeenten hielden voorheen hun kerkdiensten al in de Grote Kerk en pakten al veel activiteiten samen op.

De Hoofdstraatkerk is ongeveer even groot. Vroeger was ze ingebouwd tussen de huizen, nu ligt ze aan het kerkplein met de spuitende fonteinen. De kerk rijst hoog op boven de omringende bebouwing. Het vooraanzicht is schitterend, met boven op de toren een vergulde haan en met twee hoektorentjes, waarvan de linker dit jaar gerestaureerd is. Het voegwerk is hersteld en de twee ronde ramen aan weerszijden van het grote rozetraam kregen ook een opknapbeurt.

Afscheiding en Doleantie

Boven het grote raam staan twee jaartallen, 1834 en 1886, die achtereenvolgens verwijzen naar de Afscheiding en de Doleantie. Dit is dus een gereformeerde kerk.

Binnen geeft de eerste steen aan dat de kerk in 1904 gebouwd is. Er zijn twee portalen. „Vroeger was er een kleine hal”, deelt ouderling-kerkrentmeester Bé Moes mee. „In 2008 vond er een grote interne verbouwing plaats, waardoor er twee portalen ontstonden.”

Toen zijn ook in de kerkzaal veranderingen doorgevoerd. Moes: „Tot 1964 waren er drie balkons. Daarvan is er een overgebleven en die is verkleind. De preekstoel is verplaatst naar de oostzijde. In 2008 werd die vervangen door de huidige kansel.”

Bij die verbouwing kwam er ruimte voor een groter podium en kreeg de preekstoel een plaats meer naar het midden. Het totale aantal zitplaatsen lag oorspronkelijk rond de 900. Dat is in 2008 teruggebracht tot 400, met de mogelijkheid van uitbreiding tot 600.

Die uitbreiding is niet vaak nodig. Het aantal zondagse kerkgangers bedroeg voor de coronacrisis 160 tot 170. Dat aantal is wel redelijk stabiel, aldus Siebrand Bisschop, preses van de kerkenraad van de gereformeerde wijkgemeente Centrum. „Dit is een wijkgemeente met veel ouderen die voor een deel wonen in appartementen in het centrum. Van de 750 leden is tweederde ouder dan 70 jaar. Ze zijn trouw in de kerkgang. Het aantal wordt door overlijden wel iets minder, maar er komen ook weer ouderen bij.”

Eeuwigheidszondag

De kerkenraad wil nog weleens wat veranderingen in de liturgie doorvoeren, zegt Bisschop. „We kennen een lector die de lezingen doet. We hebben ook aandacht voor de eeuwigheidszondag aan het einde van het kerkelijk jaar. Dan krijgen familieleden van overledenen de duifjes, die tot dan op het gedachtenisbord een plaats gekregen hadden, mee naar huis.”