De EU en het VK onderhandelen maandag koortsachtig verder over een „laatste” EU-voorstel om de impasse over visrechten na de brexit te doorbreken. Daarmee is opnieuw een deadline overschreden. Het Europees Parlement wilde dat er voor zondag middernacht een akkoord over de handelsrelaties na 31 december zou liggen. Nu heeft de volksvertegenwoordiging niet genoeg tijd meer om een eventuele overeenkomst tijdig goed te keuren.

De Ierse publieke omroep RTÉ meldde zaterdag op basis van bronnen in Brussel dat de EU heeft voorgesteld om de visvangst door Europese schepen in Britse wateren met een kwart te verminderen. Het aanbod aan de Britten vertegenwoordigt een waarde van 160 miljoen euro. Het VK wil echter 60 procent van de vis die EU-schepen nu nog in zijn zeeën boven water halen.

Volgens cijfers die RTÉ heeft ingezien, heeft de Europese hoofdonderhandelaar Michel Barnier aangeboden voor een waarde van 47 miljoen euro aan makreel in te leveren, 12 miljoen euro aan Noordzeetong, 8 miljoen euro aan haring en 5 miljoen euro aan garnalen. De acht betrokken EU-kuststaten hebben de afgelopen tijd intensief met elkaar onderhandeld om de pijn zo eerlijk mogelijk te verdelen.

Het VK wil bovendien over drie jaar als onafhankelijke kuststaat jaarlijks met de EU onderhandelen over toegang tot elkaars wateren en verdeling van visquota. De EU zette aanvankelijk in op een overgangsperiode van tien jaar, maar heeft dat inmiddels verlaagd naar zes jaar.

Verbijsterd

De Nederlandse organisaties van kottervissers VisNed en Nederlandse Vissersbond en de organisatie van pelagische reders RVZ zijn verbijsterd. „Onze vissers worden bestolen”, zegt VisNed-directeur Pim Visser. RVZ-voorman Gerard van Balsfoort, die tevens voorzitter is van de Europese visserijkoepel EUFA: „We voelen ons verraden als dit zo wordt doorgezet.”

Op de visserijministeries in de betrokken EU-landen wordt volgens ingewijden druk gerekend aan de gevolgen voor de eigen vissers. Een woordvoerder van de Nederlandse minister Carola Schouten wilde maandagochtend geen commentaar geven.

Volgens Pim Visser gaat het om een herverdeling van visquota tussen de EU en het VK en om een een nieuwe verdeling tussen de EU-landen onderling. Er wordt aan 57 soorten gerekend. Voor Nederlandse kottervissers is vooral een dreigend verlies aan vangstrechten op tong, een van de belangrijkste soorten voor de kottervloot, belangrijk. Visser: „Ongeveer 10 procent van het Nederlandse tongquotum wordt in het EU-voorstel naar de Britten overgeheveld. Schol hoeven ze kennelijk niet.”

Daarnaast willen de Britten ook haring en makreel, die door Nederlandse diepvriestrawlers in hun wateren wordt gevangen. Die vertegenwoordigen een grotere financiële waarde dan de tong.

Het EU-aanbod aan het VK is volgens de drie Nederlandse visserijorganisaties niet in overeenstemming met het onderhandelingsmandaat, zoals dat door de lidstaten is afgesproken en door het Europees Parlement bekrachtigd. Ze noemen het „volstrekt onaanvaardbaar” dat Europese vissers visgronden moeten opgeven waar ze „al eeuwen” hun netten uitwerpen. Bovendien biedt het EU-aanbod niet „de beloofde stabiliteit op lange termijn” omdat er na vijf of zes jaar opnieuw moet worden onderhandeld met de Britten. De organisaties willen dat de visserij „een integraal onderdeel” blijft uitmaken van de beoogde handelsovereenkomst.

Consessies

EUFA-voorzitter Gerard van Balsfoort zei tegen de NOS dat de EU het spel niet slim heeft gespeeld. „Wat ik niet begrijp: iedereen zegt dat een handelsakkoord voor de Britten veel belangrijker is dan voor de EU. Waarom kun je dan geen concessies krijgen op de visserij? Zij hebben de grote prijs, een handelsakkoord, straks binnen en wij gooien er nog een stuk visserij-omzet achteraan.”

Ondanks herhaalde beloften worden de belangen van vissers nu toch verkwanseld en dreigt het einde voor een groot deel van de industrie, vreest Van Balsfoort.

Zonder akkoord verliezen EU-vissers overigens ook hun toegang tot Britse wateren. Als de EU en het VK er niet uitkomen, stuiten de onderlinge handel en verkeer vanaf de jaarwisseling op controles, heffingen en administratieve rompslomp.