Straatsburg, de stad van verzoening. In deze rustige Franse grensplaats wordt maandelijks de plenaire vergadering van het Europees Parlement gehouden. De 705 Europarlementariërs, samen met een groep van zo’n 2500 medewerkers, reizen vanuit de Belgische hoofdstad Brussel naar de stad in het noordoosten van Frankrijk.

Het is elke maand een drukte van jewelste om alle ambtenaren van de ene stad naar de andere te krijgen. Honderden kisten vol dossiers en andere benodigdheden moeten mee. Tel daar nog de verplaatsing van een ontelbaar aantal journalisten, lobbyisten en andere geïnteresseerden bij op. De treinen richting Straatsburg zitten op maandag, de eerste dag van de vierdaagse vergadering, propvol. Hotels en restaurants in de stad eveneens.

Al jaren wordt erop aangedrongen te stoppen met wat het verhuiscircus wordt genoemd. Een meerderheid van de Europarlementariërs is ontevreden over de in hun ogen onnodige kosten van het heen-en-weer reizen. De vertoning kost ergens tussen de 100 en 200 miljoen euro per jaar. Ook zijn ze niet te spreken over de impact van al dat reizen op het milieu.

De coronapandemie heeft wat betreft deze klachten een positieve ommekeer teweeggebracht: sinds maart is er geen enkele plenaire vergadering in Straatburg gehouden. Abrupt kwam een einde aan het hele verhuiscircus, in de hoop zo het risico op verspreiding van het virus te verkleinen en gezondheidsrisico’s te vermijden.

De ambtenaren zijn bijna het hele jaar in Brussel gebleven, waar zoals gebruikelijk al het commissiewerk plaatsvindt, of werkten vanuit huis. Hoop of vrees dat er dit jaar nog een plenaire vergadering in Straatsburg wordt gehouden is er niet meer. Deze week zijn in de Belgische hoofdstad de laatste debatten van dit jaar.

De meeste Europese leiders halen hun schouders op en verklaren dat het nu eenmaal niet anders kan tijdens een crisisperiode. De maandelijkse vergadering in Straatsburg mag dan als een verplichting in het Verdrag van Amsterdam zijn vastgelegd, de gezondheid van alle medewerkers en de bestrijding van de coronapandemie gaan voor, stellen zij.

Onmiddellijk

De Franse president Emmanuel Macron is het daar echter niet mee eens. Hij liet eind september in een brief aan de voorzitter van het Europees Parlement, David Sassoli, weten dat „onmiddellijk” de plenaire vergadering in Straatsburg moest worden hervat. Macron schreef dat Frankrijk „onlosmakelijk gehecht” is aan de zetel in zijn grensplaats. Voor de Fransen is het belangrijk dat zij als grondleggers van het Europese project ook een EU-instelling in het land herbergen. Ze willen voorkomen dat alle EU-gebouwen maar in één lidstaat zijn gevestigd. Parijs wijst daarnaast op de symboliek van Straatsburg, een stad die in handen van zowel de Duitsers als de Fransen is geweest. De stad staat symbool voor de –voor Europa cruciale– verzoening en vrede tussen Duitsland en Frankrijk.

Sassoli reisde maandag naar het EU-gebouw in Straatsburg om te laten zien dat het Parlement de woorden van Macron wel degelijk serieus neemt. Hij hield er een korte toespraak voor een vrijwel lege zaal. Direct daarna vertrok hij weer naar Brussel, waar de rest van de plenaire vergadering nog tot en met vrijdag plaatsvindt.

Hoewel de Europese instelling in Frankrijk nu niet gevuld is met honderden rondrennende politici, journalisten en lobbyisten, staat het gebouw niet volkomen nutteloos leeg. Fransen kunnen er een coronatest ondergaan. Armen kunnen er een maaltijd halen.