Voorzitter Barroso van de Commissie slaagde er dinsdag niet in om veel europarlementariërs over de streep te trekken. De meesten blijven de Italiaanse kandidaat voor justitie Buttiglione hekelen. Die had gezegd homoseksualiteit zondig te vinden. Het is juist zijn taak de discriminatie van homo’s te bestrijden. Barroso kondigde dinsdag wel een krachtig actieplan tegen discriminatie aan. Dat overtuigde twee VVD’ers, onder wie leider Jules Maaten. Maar Barroso haalde in een toespraak in het parlement zo fel uit naar tegenstanders, dat hij daarmee anderen juist afschrikte.

Als het parlement de nieuwe Europese Commissie zou afwijzen, ontstaat een ernstige situatie, vindt staatssecretaris Nicolaï (Europese Zaken). Formeel moeten de nieuwe commissarissen maandag aantreden. Nederland heeft als EU–voorzitter geen noodscenario klaarliggen. Duidelijk is dat Barroso zo snel mogelijk een of meer andere kandidaten moet presenteren. Half november kan het parlement daar dan over stemmen. De oude Europese Commissie, met Bolkestein, gaat in de tussentijd door.

Nicolaï heeft echter goede hoop dat het parlement woensdag toch goedkeuring geeft. „Het is duidelijk dat het Europees Parlement zijn taak zeer serieus neemt. Aan de andere kant: commissievoorzitter Barroso heeft verscheidene tegemoetkomingen gedaan."

Tegen een Europese Commissie met Buttiglione op justitie zijn de socialisten, groenen, eurosceptici en extreemlinksen. Voor zijn de christendemocraten en een kleine rechtse fractie. De liberalen hebben een sleutelrol: bij een groepsvergadering toonde tweederde zich tegenstander. Barroso bezocht de levendige vergadering, maar kwam niet met nieuwe toezeggingen. Hij herhaalde dat hij geen macht heeft om Buttiglione te vervangen. Dat zou ook meer problemen veroorzaken dan oplossen, zei hij. Barroso zag dat zijn woorden weinig uithaalden en verliet de vergadering met een gezicht als een donderwolk.

VVD–leider Jules Maaten: „Het is duidelijk dat Barroso in zijn maag zit met Buttiglione. Maar hij kan geen kant op: Italie werkt niet mee aan een verandering", aldus Maaten. „Het wordt woensdag een zeer spannende stemming: ik denk dat een kleine meerderheid tegen is."

D66–europarlementariër In ’t Veld, die ook deel uitmaakt van de liberale fractie, was door Barroso dinsdag gesterkt in haar afwijzing. „Aanvankelijk vond ik alleen Buttiglione een probleem. Nu is dat ook Barroso. Als hij niet de macht heeft om een commissielid te laten vervangen, hoeveel gezag heeft hij dan eigenlijk? Hij is te veel het schoothondje van de regeringsleiders".

Europarlementariër Manders (VVD) overweegt het parlement te vragen de stemming enkele dagen uit te stellen. Regeringsleiders zouden dan de tijd hebben voor overleg en eventueel Buttiglione en anderen kunnen wisselen voor andere kandidaten. Een commissiewoordvoerder zei dat uitstel juridisch „niet onmogelijk" is.