Woensdag, aan het begin van de middag, vindt in Straatsburg de beslissende stemming plaats. De aandacht gaat daarbij vooral uit naar de liberalen. Hun opstelling zal, gelet op de inmiddels waarschijnlijk niet meer te beïnvloeden standpunten van de overige politieke groeperingen, de doorslag geven.

Maandag bleek tijdens een vergadering van de liberale EP-leden dat die onderling sterk verdeeld zijn. Zij zetten Dinsdagavond de beraadslagingen voort. Zij hebben Barroso uitgenodigd bij dat overleg aanwezig te zijn, om hem de gelegenheid te bieden in directe onderhandelingen twijfelaars over de streep te trekken. Fractieaanvoerder Watson ziet ruimte voor een compromis als de Portugees hen ervan overtuigt dat zijn Commissie actief en krachtig zal optreden tegen discriminatie van homo’s en vrouwen en toezegt daartoe een actieplan te zullen vervaardigen. Ook de VVD-afgevaardigden zitten vooralsnog niet op één lijn.

De kritiek die vanuit het EP komt, richt zich met name op Buttiglione, die is voorgedragen voor de portefeuille van Justitie. Deze rooms-katholieke Italiaan raakte in diskrediet toen hij tijdens een hoorzitting in alle openheid zijn persoonlijke geloofsovertuiging ten aanzien van homoseksualiteit en het huwelijk naar voren bracht. Socialisten, groenen, ultralinkse partijen en liberalen gruwen van zijn conservatieve opvattingen en achten het beschermen van de fundamentele vrijheden van de burgers en het handhaven van het beginsel van non-discriminatie bij hem niet in veilige handen. Barroso weigert echter de omstreden kandidaat te verbannen naar een minder gevoelige post.

Een deel van de liberalen benadrukt dat de economische problemen in de EU een snelle aanpak vereisen en zal daarom toch voor het aantreden van de geformeerde ploeg stemmen. Of de socialisten als een gesloten front opereren, valt eveneens te bezien. Vanuit die kring wordt erkend dat enkele geestverwante regeringsleiders, onder wie Schröder uit Duitsland, Blair uit het Verenigd Koninkrijk en Zapatero uit Spanje, druk uitoefenen op bevriende europarlementariërs om het beoogde dagelijks bestuur van de Unie, met daarin vanuit Nederland oud-minister Kroes, niet naar huis te sturen.

Het kan in ieder geval rekenen op de steun van de christen-democraten, die met 268 van de 732 zetels de grootste stroming vormen binnen het Parlement. De vertegenwoordigers van ChristenUnie-SGP, Blokland en Belder, zullen morgen eveneens een positief oordeel vellen. Zij zijn tevreden over de kwaliteit van de commissarissen in spe en prijzen Buttiglione voor zijn principiële stellingname. De twee behoren bij een 37 personen omvattende groepering van politici die afwijzend of terughoudend staan tegenover de Europese eenwording en die elkaar hebben gevonden onder de naam Onafhankelijkheid/Democratie. Hun collega’s binnen dat samenwerkingsverband spreken zich uit tegen de formatie van Barroso.

De meest gehoorde verwachting in Straatsburg luidt dat die het uiteindelijk met de hakken over de sloot zal redden. Loopt het mis, dan dient Barroso, die zelf eind juli al groen licht kreeg van het EP om het voorzitterschap op zich te nemen, te sleutelen aan de personele samenstelling van zijn team. Het huidige college, onder leiding van Prodi, verklaart zich bereid in die onverhoopte situatie langer aan te blijven.