Els Swaab vervangt opgestapte voorzitter Restitutiecommissie
Els Swaab, de vice-voorzitter van de Restitutiecommisie voor ‘roofkunst’, neemt de voorzittershamer over van voorzitter Alfred Hammerstein. Die stapt per 1 december op, zo wordt volgens de commissie donderdag op zijn eigen verzoek gepubliceerd in de Staatscourant. De Restitutiecommissie beoordeelt claims van mensen die denken recht te hebben op kunst die in de oorlog in vreemde handen is geraakt en uiteindelijk in Nederlandse musea is beland.
Uitgerekend op 7 december, een week na het vertrek van Hammerstein, verschijnt een evaluatierapport over het Nederlandse restitutiebeleid, dat is opgesteld onder leiding van Jacob Kohnstamm. De opdracht aan de door hem aangevoerde commissie was om het restitutiebeleid te beoordelen op juridische en morele aspecten.
De commissie wil niet zeggen of Hammerstein met zijn vertrek vooruitloopt op de presentatie of dat zijn ontslag verband houdt met bepaalde kritiek zoals die er eerder was op het afwegen van belangen van partijen.
Hammerstein heeft daar zelf twee jaar geleden eens op gereageerd, in een open brief in NRC. „Er kunnen (dus) omstandigheden zijn die tot de conclusie leiden dat de kunsthistorische waarde en het belang bij het behoud van een schilderij voor een Nederlandse museumcollectie zwaarder wegen dan die van de eiser in kwestie”, schreef hij toen. Niettemin stonden de belangen van slachtoffers van het naziregime en hun nazaten altijd voorop, aldus Hammerstein.
Dit najaar speelt bij de rechtbank in Amsterdam de kwestie over Bild mit Häusern van Wassily Kandinsky. Het schilderij mag van de Restitutiecommissie in de collectie van het Stedelijk blijven. Het Stedelijk kocht het schilderij op 9 oktober 1940 vrijwel zeker te goeder trouw op de veiling in Amsterdam, aldus de commissie in 2018. De erven wijzen erop dat het door het Stedelijk Museum is gekocht voor 160 gulden, een fractie van de toenmalige waarde.